Bằng chiến thuật “vừa đe vừa dụ”, Tổng thống Mỹ Donald Trump, đã chọn đúng thời điểm, để gây áp lực buộc Campuchia và Thái Lan ngồi vào bàn đàm phán, giữa lúc xung đột biên giới, giữa hai nước Đông Nam Á leo thang nguy hiểm. Việc tạm ngưng, đàm phán thương mại và đe dọa áp thuế quan trở thành đòn bẩy khiến cả hai bên buộc phải xuống thang.
- NATO và Ukraine: Hợp tác quốc phòng “đôi bên cùng có lợi” giữa tâm bão xung đột
- Thái Lan – Campuchia thỏa thuận ngừng bắn có hiệu lực
- Ông Trump rút ngắn “tối hậu thư” Ukraine, cảnh báo Nga chỉ còn 10-12 ngàyÔng Trump rút ngắn “tối hậu thư” Ukraine, cảnh báo Nga chỉ còn 10-12 ngày
Từ xung đột biên giới đến nguy cơ leo thang chiến sự
Căng thẳng giữa Thái Lan và Campuchia bùng phát dữ dội sáng 24/7, khi binh lính hai bên nổ súng gần khu vực đền Ta Moan Thom – nơi vẫn đang trong tình trạng tranh chấp. Cuộc giao tranh nhanh chóng lan rộng dọc biên giới, đi kèm hỏa lực hạng nặng từ cả hai phía, khiến ít nhất 30 người thiệt mạng và hơn 200.000 dân thường phải sơ tán.
Trong bối cảnh đó, Malaysia – với vai trò Chủ tịch ASEAN 2025 – đã vào cuộc trung gian hòa giải. Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim gọi điện trực tiếp cho lãnh đạo hai nước để kêu gọi kiềm chế và tiến tới ngừng bắn. Tuy nhiên, đến ngày 26/7, tình hình vẫn chưa hạ nhiệt. Campuchia tố Thái Lan thay đổi lập trường, trong khi Bangkok tuyên bố không cần sự trung gian từ bên thứ ba.
Tổng thống Trump bất ngờ vào cuộc sau thất bại tại Liên Hợp Quốc
Khi Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc nhóm họp khẩn ngày 25/7 nhưng không đạt được nghị quyết ngừng bắn, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã quyết định hành động. Ngày 26/7, ông bắt đầu loạt động thái ngoại giao chưa từng có – sử dụng mạng xã hội để tạo áp lực công khai lên cả hai quốc gia Đông Nam Á.
Thông qua nền tảng Truth Social, ông Trump cho biết đã điện đàm với Thủ tướng Campuchia Hun Manet và chuẩn bị gọi cho quyền Thủ tướng Thái Lan Phumtham Wechayachai. Trong thông điệp đăng lúc 22h28 (giờ Bangkok), ông cảnh báo nếu Campuchia và Thái Lan còn tiếp tục giao tranh, Mỹ sẽ ngừng các cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra.
“Chúng tôi đang đàm phán thương mại với cả hai nước, nhưng sẽ không tiếp tục nếu họ còn chiến đấu”, ông Trump viết, đồng thời gọi đây là một “cuộc chiến” thay vì “xung đột”.
Dùng đòn thuế quan để ép hai bên đồng thuận
Chỉ trong vòng một tiếng đồng hồ, ông Trump cập nhật ba lần trên mạng xã hội, tuyên bố cả Thái Lan và Campuchia đã đồng ý gặp nhau để đàm phán ngừng bắn. Ông tiếp tục nhấn mạnh yếu tố thương mại như một công cụ tạo áp lực: hai nước muốn tiếp tục đàm phán với Mỹ, nhưng Washington sẽ “đóng băng” mọi thỏa thuận cho đến khi lệnh ngừng bắn được thực thi.
Trước đó, vào đầu tháng 7, ông Trump đã gửi thư áp mức thuế mới với Campuchia và Thái Lan – đều ở mức 36%, dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/8. Đây là mức thuế cao nhất trong các đối tác thương mại khu vực và đang khiến hai nước nỗ lực tìm kiếm giải pháp trước khi thời hạn đến.
Hai nước phản hồi tích cực sau áp lực từ Mỹ
Sau loạt động thái từ Tổng thống Mỹ, lãnh đạo hai quốc gia Đông Nam Á nhanh chóng đưa ra phản ứng. Vào lúc 2h sáng 27/7, Thủ tướng Hun Manet đăng bài trên Facebook xác nhận đã nói chuyện với ông Trump và khẳng định Campuchia mong muốn có “một lệnh ngừng bắn ngay lập tức và hòa bình lâu dài”.
Về phía Thái Lan, quyền Thủ tướng Phumtham cũng xác nhận đã điện đàm với ông Trump và đồng ý về nguyên tắc với lệnh ngừng bắn. Ông đề nghị Tổng thống Mỹ chuyển thông điệp đến phía Campuchia để hai bên sớm tiến hành đối thoại, đồng thời bày tỏ hy vọng Campuchia thể hiện “thiện chí thực sự”.
Đòn bẩy thương mại: con dao hai lưỡi
Theo các nhà quan sát, việc ông Trump “vũ khí hóa” thương mại để tạo áp lực chính trị không phải là điều mới. Ông từng áp dụng chiến lược tương tự với Ấn Độ và Pakistan trong cuộc khủng hoảng biên giới năm 2023, sử dụng thuế quan như một công cụ điều phối ngoại giao.
Tuy nhiên, chuyên gia Gregory Poling từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) cảnh báo đây là một chiến thuật rủi ro:
“Nếu đạt được ngừng bắn mà không có nhượng bộ thương mại từ Mỹ trước ngày 1/8, cả Campuchia và Thái Lan có thể coi đó là hành động bội tín.”
Washington ra lệnh đóng băng đàm phán, Trung Quốc cũng nhập cuộc
Theo nguồn tin từ chính phủ Thái Lan, Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) đã chính thức đình chỉ mọi đàm phán với Bangkok và Phnom Penh cho đến khi hai bên đạt được thỏa thuận hòa bình. Điều này chứng tỏ lời cảnh báo của ông Trump không chỉ là ngôn từ chính trị.
Trong khi đó, các cường quốc khác cũng bắt đầu tham gia tiến trình hòa giải. Mỹ và Trung Quốc đều cử đại diện đến Malaysia để cùng theo dõi cuộc đàm phán giữa Campuchia và Thái Lan, dự kiến diễn ra trong ngày 29/7. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio xác nhận sự có mặt của phái đoàn Hoa Kỳ, cho thấy Washington đang theo sát từng bước tiến triển.
Một thỏa thuận hòa bình, nhưng chưa có gì đảm bảo
Dưới sức ép mạnh mẽ từ Tổng thống Mỹ, Campuchia và Thái Lan đã buộc phải ngồi vào bàn đàm phán, với hy vọng kết thúc một cuộc xung đột gây nhiều tổn thất cả về người và kinh tế. Tuy nhiên, khả năng duy trì lệnh ngừng bắn vẫn phụ thuộc vào thiện chí và sự nhượng bộ thực sự từ cả hai phía – không chỉ trong lĩnh vực quân sự, mà cả trong các đàm phán thương mại hậu xung đột.
Theo: VnExpress