Bắc Kinh đang theo dõi sát sao cuộc chiến của Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Ukraine, và họ “không thích những gì họ nhìn thấy”, theo ông Craig Singleton, một thành viên cấp cao về Trung Quốc tại Quỹ Bảo vệ các nền dân chủ.
Trên trang Foreign Policy, ông Singleton, một cựu quan chức ngoại giao Hoa Kỳ, bình luận: “Cơn ác mộng tồi tệ nhất của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đang diễn ra ở Ukraine”.
Nhà phân tích cho rằng dù ông Tập có biết trước về kế hoạch xâm lược của Nga hay không, thì “có hai điều gần như chắc chắn”. Đó là: “Ông Tập kỳ vọng quân đội thiện chiến của Nga sẽ nhanh chóng đánh đuổi người Ukraine và phản ứng của cộng đồng quốc tế sẽ bị dập tắt”.
Nhưng cả hai điều này đều không xảy ra, theo ông Singleton.
Sự phản kháng của người Ukraine và các lệnh trừng phạt Nga của phương Tây
Người Nga tưởng rằng họ có thể đánh nhanh, thắng nhanh. Nhưng trên thực tế cuộc tấn công đang ở thế giằng co, thậm chí đi vào bế tắc.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã từ chối rời khỏi đất nước. Ông ở lại để bảo vệ đất nước. Hàng chục nghìn người đàn ông Ukraine đã trở về nước để bảo vệ tổ quốc. Chỉ hơn chục ngày kể từ khi chiến sự xảy ra, đã có 16.000 công dân nước ngoài tình nguyện đến Ukraine để chống lại quân Nga.
Ông Singleton cho biết: “Tệ hơn nữa, hàng trăm binh sĩ Nga đã tự nguyện hạ vũ khí, từ chối sát hại thường dân vô tội”.
Các lệnh trừng phạt của phương Tây nhắm vào Nga đang khiến nền kinh tế Nga đứng trước bờ vực khủng hoảng.
Mức độ nghiêm trọng của các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Moscow, bao gồm việc loại bỏ ngân hàng trung ương Nga khỏi hệ thống tài chính toàn cầu. Lệnh trừng phạt này là chưa có tiền lệ.
Hiện tại, các lệnh trừng phạt của phương Tây, cùng với các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới, đang tàn phá nền kinh tế Nga, đến mức có thể không bao giờ phục hồi hoàn toàn, theo ông Singleton.
Đồng thời, châu Âu và Mỹ dường như đã chuẩn bị sẵn sàng để chấp nhận những tổn thất liên quan đến các biện pháp khắc nghiệt đó.
Người Nga xếp hàng dài đi rút tiền, đổi tiền rub sang ngoại tệ. Một số nhà quan sát cảnh báo Nga có thể rơi vào thảm cảnh tương tự như cuộc khủng hoảng kinh tế năm 1998.
Thất bại của Nga làm tổn hại tham vọng của Trung Quốc
Theo nhà nghiên cứu Singleton: “Tệ hơn nữa, nhiều thất bại trên chiến trường của ông Putin có khả năng đã vô hiệu hóa bất kỳ sự lạc quan nào mà các nhà hoạch định quân sự Trung Quốc có thể đã nuôi dưỡng về việc dễ dàng chiếm Đài Loan bằng vũ lực”.
Bên cạnh đó, việc nước Nga bị trừng phạt và cô lập trên thế giới cũng là một đòn giáng đối với sáng kiến Vành đai – con đường của Trung Quốc.
Sau khi Nga xâm lược Ukraine, các chính trị gia trên thế giới càng trở nên cảnh giác với tham vọng bành trướng của Trung Quốc. Nghị sĩ Mỹ Tom Cotton kêu gọi trừng phạt nặng nề đối với ông Putin, nếu không Trung Quốc sẽ có động lực xâm lược Đài Loan.
Dù vậy, dường như ông Tập Cận Bình chưa có ý định chiếm Đài Loan trong thời gian ngắn, theo ông Singleton. Lý do là ông Tập muốn duy trì sự ổn định trước Đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 20 vào mùa thu năm nay, để ông ta có thể đảm nhận thêm nhiệm kỳ thứ ba.
Hơn nữa, sức mạnh quân sự của Trung Quốc có thể chưa đủ để đánh nhanh, thắng nhanh tại Đài Loan. Nhà phân tích Singleton cho rằng Trung Quốc có thể gặp “những thách thức chiến thuật” tương tự như quân đội Nga gặp phải tại Ukraine; đặc biệt là vì quân đội Trung Quốc rất “thiếu kinh nghiệm” thực chiến trong nhiều năm.
Trung Quốc đang nghe ngóng tình hình
Theo ông Singleton: “Trung Quốc hiện đang bảo vệ các hành động của Nga cùng với một số quốc gia thất bại, bao gồm Triều Tiên, Syria và Belarus”.
Nhưng, vị thế của Nga trên trường quốc tế bị suy giảm nghiêm trọng. Liên Hợp Quốc đã hạ vị thế của Nga từ một thành viên có quyền biểu quyết xuống mức gần như ở “ngoài lề” của cộng đồng quốc tế.
Điều này gây tổn hại cho kế hoạch của ông Tập Cận Bình là mở ra “kỷ nguyên mới của quan hệ quốc tế”, một kỷ nguyên mà Bắc Kinh và Moscow thay thế Mỹ và Liên minh châu Âu.
Mối quan hệ ủng hộ lẫn nhau của Nga và Trung Quốc là dựa trên lợi ích. Vì vậy, trong khi Nga hứng chịu hàng loạt đòn trừng phạt từ cộng đồng quốc tế, giới chức “Trung Quốc đang theo dõi tình hình một cách sát sao”, theo nhà phân tích Singleton.