Các tiến bộ y học năm 2025 tại Mỹ bao gồm thuốc giảm đau Journavx không gây nghiện, liệu pháp gene cá nhân hóa và lenacapavir dự phòng HIV. Những phát triển này cung cấp giải pháp mới cho đau cấp tính, bệnh hiếm và phòng chống HIV, dù chi phí và phân phối vẫn là rào cản.
- Không khí lạnh mạnh tràn xuống, miền Bắc sắp bước vào đợt rét đậm đầu mùa
- Hít sặc thức ăn: Bé gái 3 tuổi tử vong thương tâm tại nhà trẻ TPHCM
- Hàn Quốc – Campuchia phối hợp: Giải cứu nạn nhân bị tra tấn, bắt 51 nghi phạm
Thuốc giảm đau cấp tính không opioid
FDA phê duyệt Journavx (suzetrigine) từ Vertex Pharmaceuticals ngày 30/1/2025, đánh dấu thuốc giảm đau cấp tính không opioid đầu tiên sau hai thập kỷ. Thuốc hoạt động bằng cách ức chế kênh tín hiệu đau NaV1.8 ở ngoại biên, không tác động não bộ, giảm nguy cơ nghiện. Thử nghiệm cho thấy giảm 50% cơn đau trong 2-4 giờ, hiệu quả hơn giả dược. Tiến sĩ Jacqueline Corrigan-Curay từ FDA nhấn mạnh vai trò ngăn đau cấp tính thành mãn tính. Bối cảnh: Mỹ có hơn 800.000 ca tử vong do opioid từ 1999. Giá 15,50 USD/viên 50mg cao, thách thức cho bệnh nhân không bảo hiểm.
Liệu pháp gene cá nhân hóa và dự phòng HIV
Tại Bệnh viện Nhi Philadelphia, các bác sĩ thực hiện chỉnh sửa gene “may đo” cho bé KJ Muldoon mắc thiếu hụt CPS1 – rối loạn hiếm với tỷ lệ 1/1,3 triệu. Kỹ thuật base editing với CRISPR sửa lỗi DNA tế bào gan, giúp bé giảm amoniac độc hại. Quy trình nhanh chóng vài tháng, công bố trên New England Journal of Medicine tháng 5/2025. Kết quả: Bé tăng cân, giảm thuốc. Tiến sĩ Peter Marks từ FDA cho biết mô hình “thuốc cho một người” có thể lợi ích cho 30 triệu người Mỹ mắc 7.000 bệnh hiếm, thay đổi cách tiếp cận thương mại thuốc.
Ngày 18/6/2025, FDA phê duyệt lenacapavir từ Gilead Sciences, thuốc tiêm PrEP HIV hai lần/năm, hiệu quả gần 100%. Thuốc ức chế capsid HIV, ngăn sao chép virus. Dễ tuân thủ hơn uống hàng ngày. Toàn cầu: 41 triệu người sống với HIV cuối 2024, 1,3 triệu ca nhiễm mới/năm. Cam kết: Chính phủ Mỹ và Quỹ Toàn cầu mua 2 triệu liều; Gilead miễn phí cho 2 triệu người đến khi generic sẵn. Triển khai 120 quốc gia từ 2027, bắt đầu một số nước châu Phi từ 1/2026.
Healthcare Brew nhận định các đột phá này xử lý vấn đề đạo đức, tiếp cận và giới hạn sinh học.
Theo: VnExpress