Ngày 26/11, vụ cháy dữ dội tại Wang Fuk Court ở Hong Kong; đã khiến cả khu chung cư trở thành biển lửa. Nguyên nhân nào, dẫn đến tốc độ lan cháy bất thường?
- Người phụ nữ đơn thân kiệt quệ vì ung thư, mong còn sức để con đỡ khổ
- Sự cố tại thẩm mỹ viện Nguyễn Đình Chiểu: Hiện trường hỗn loạn và công tác sơ tán
- Đặc nhiệm Ukraine mở chiến dịch xuyên phá hệ thống S-400 của Nga
Vụ việc trên đây, phản ánh điều gì trong cách các thành phố trên thế giới; bao gồm Việt Nam – phát triển và quản lý các khu nhà cao tầng?
Khi công trình “mở bụng”: Giai đoạn nguy hiểm nhất nhưng lại ít được giám sát nhất
Trong quá trình bảo trì, nhiều hệ thống kỹ thuật bị ngắt để phục vụ thi công; từ cảm biến khói đến đầu phun nước tự động. Điều này khiến tòa nhà không còn khả năng tự bảo vệ. Đám cháy vì vậy chỉ được phát hiện khi đã lan rộng qua nhiều tầng.
Giàn giáo tre – loại vật liệu rẻ, nhưng dễ bén lửa – kết hợp với lưới bảo hộ tạm thời; đã tạo thành “bộ mồi dẫn cháy” bọc kín tòa nhà. Khi lửa bùng lên, nó len lỏi qua các khe hở; leo lên mặt ngoài rồi bùng sang các tòa bên cạnh trong thời gian ngắn.
Đây là tình trạng phổ biến, ở nhiều công trình châu Á; nơi giai đoạn bảo trì thường bị coi nhẹ và thiếu tiêu chuẩn giám sát độc lập. Trong nhiều vụ cháy tại Việt Nam, lực lượng chức năng cũng ghi nhận; tình trạng hệ thống báo cháy không hoạt động đúng lúc vì bảo trì dở dang.
Cơ sở hạ tầng dày đặc biến đô thị thành “bộ khuếch đại thảm họa”
Một vấn đề được giới chuyên môn nhắc tới nhiều năm nay: khoảng cách giữa các block chung cư ngày càng bị thu hẹp. Thành phố càng phát triển theo chiều dọc, rủi ro lan lửa theo phương ngang càng lớn.
Hong Kong, TP HCM hay Hà Nội đều giống nhau ở điểm: các khu nhà ở xã hội và thương mại được xây chen trong những quỹ đất nhỏ, nhằm tối đa hóa số lượng căn hộ. Khi hỏa hoạn xảy ra, phương án cứu hộ bị hạn chế, xe thang không tiếp cận được, còn cư dân chỉ có duy nhất lối thoát qua cầu thang bộ.
Sự tương đồng đáng sợ này là lý do khiến các vụ cháy lớn luôn gây thiệt hại nghiêm trọng, dù diễn ra ở những thành phố khác nhau.
Thay đổi hay chấp nhận rủi ro? Lựa chọn của các đô thị đang lên
Để ngăn tình trạng chung cư trở thành “ngòi nổ” mỗi khi bảo trì, các chuyên gia đề xuất:
- Siết chặt tiêu chuẩn giàn giáo và vật liệu mặt đứng, đặc biệt trong thời gian thi công.
- Tách bạch việc kiểm định hệ thống PCCC, không để nhà thầu vừa thi công vừa kiểm tra.
- Tổ chức diễn tập thoát hiểm bắt buộc, thay vì chỉ yêu cầu khi bàn giao công trình.
- Công khai báo cáo vận hành và bảo trì, giúp cư dân nắm rõ tình trạng tòa nhà.
Về lâu dài, đô thị cần xem lại triết lý phát triển của mình: ưu tiên chiều cao hay ưu tiên an toàn? Sự tiến bộ của một thành phố không nằm ở số lượng tòa nhà, mà ở cách những tòa nhà đó bảo vệ người dân khi sự cố xảy ra.
Wang Fuk Court – giống như Grenfell Tower hay Carina Plaza – nhắc nhở rằng đổi mới quy hoạch và quản lý đô thị là cấp thiết. Nếu không, các đô thị châu Á sẽ phải chứng kiến thêm những đêm đỏ lửa khác, khi những tòa nhà lẽ ra là nơi an cư lại trở thành mối đe dọa lớn nhất đối với chính cư dân của mình.
Theo: Lê Tấn Kỳ/VnExpress