Thu nhập thấp và công việc bấp bênh khiến nhiều lao động; phi chính quy ở Nhật Bản dù ở độ tuổi lập gia đình; vẫn không dám nghĩ đến chuyện kết hôn hay sinh con.
- Tàu hàng chở đá ngăn lũ cứu cầu đường sắt tại Huế
- Ninh Bình phát triển logistics để đẩy mạnh xuất khẩu và thu hút đầu tư bền
- Làm rõ nhóm người dùng mái chèo đánh nhau giữa phố ngập lụt ở Huế
Lao động trung niên “bỏ mơ ước kết hôn” vì lương không đủ sống
Giữa khu trung tâm Tokyo; một người đàn ông 45 tuổi ở quận Kita miệt mài tìm việc trên điện thoại. Anh hiện làm nhân viên hợp đồng tại tổng đài; thu nhập khoảng 250.000 yên/tháng (tương đương 40 triệu đồng); — không đủ chi phí sinh hoạt nên phải làm thêm dịp cuối tuần.
Người đàn ông này cho biết anh ra trường đúng thời kỳ “băng giá việc làm;” – giai đoạn kinh tế Nhật Bản trì trệ; cơ hội tìm việc suy giảm nghiêm trọng. Hơn 20 năm qua, anh đã thay đổi hơn 20 công việc, sống chật vật dù luôn cố gắng. “Tôi không có khả năng kết hôn hay sinh con. Giờ tôi đã thôi nghĩ đến điều đó”, anh nói.
Gần 40% lao động Nhật là phi chính quy, thu nhập thấp hơn 30%
Theo Bộ Nội vụ Nhật Bản; năm 2024 nước này có 57,8 triệu lao động; trong đó 21,26 triệu người (37%); làm việc theo hình thức phi chính quy (hợp đồng ngắn hạn hoặc bán thời gian). Mức lương trung bình của nhóm này chỉ bằng 70% so với lao động chính quy.
Khoảng cách thu nhập dẫn đến khác biệt rõ rệt trong đời sống cá nhân. Báo cáo Trẻ em Nhật Bản cho thấy; trong nhóm nam giới 30–34 tuổi, 56% người làm chính quy đã kết hôn; trong khi chỉ 20% lao động phi chính quy lập gia đình.
Dữ liệu của Văn phòng Nội các Nhật Bản cũng chỉ ra; hơn 70% nam giới có thu nhập trên 5 triệu yên/năm đã kết hôn; trong khi nhóm dưới 3 triệu yên chỉ đạt chưa tới 40%.
Phụ nữ Nhật chịu thiệt thòi kép: việc làm không ổn định và chênh lệch lương
Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD); tỷ lệ phụ nữ Nhật Bản trong độ tuổi 25–54 tham gia lao động đã đạt 80%; song phần lớn làm bán thời gian, khiến thu nhập thấp hơn nam giới khoảng 20%.
Nhật Bản hiện nằm trong top 3 quốc gia; có khoảng cách thu nhập giới lớn nhất trong 37 nước được OECD khảo sát giai đoạn 2022–2023.
Giáo sư Wakana Shuto (Đại học Rikkyo) nhận định; “Ở châu Âu, lương được tính theo công việc, giúp giảm chênh lệch giữa các nhóm lao động. Trong khi đó, Nhật vẫn duy trì cơ chế trả lương theo thâm niên; khiến người làm phi chính quy gần như không có cơ hội tăng thu nhập.”
Chính phủ Nhật nỗ lực cải thiện nhưng hiệu quả còn hạn chế
Trước thực trạng đáng lo ngại; Chính phủ Nhật Bản đang thúc đẩy các chương trình chuyển lao động phi chính quy sang chính quy; đồng thời mở rộng các khóa “học lại kỹ năng” (reskilling); nhằm giúp họ tăng năng lực nghề nghiệp.
Tuy nhiên, khảo sát của Bộ Nội vụ cho thấy; chỉ khoảng 10% lao động phi chính quy muốn chuyển sang làm chính thức; – phần vì tuổi tác, phần vì thiếu niềm tin vào khả năng cải thiện đãi ngộ.
“Muốn người trẻ yên tâm kết hôn và sinh con; cần nâng thu nhập cho lao động phi chính quy; thu hẹp chênh lệch đãi ngộ và xây dựng hệ thống trả lương ;theo năng lực, công bằng giữa các nhóm.”
Theo: Dân Trí