Ấn phẩm Politico ngày 17/4 cho biết ngày càng nhiều công dân Ukraine từ chối chiến đấu.
Theo tờ báo, khoảng 650 nghìn nam giới trong độ tuổi nhập ngũ đã rời khỏi đất nước. Đồng thời, các kế hoạch bỏ trốn thường được sử dụng là để đi du lịch nước ngoài. Nếu hai năm trước, các chuyến tàu rời Ukraine hầu như chỉ chở phụ nữ, trẻ em và người già đi tị nạn. Thì giờ đây, khoảng một phần ba số hành khách trên chuyến tàu ra khỏi đất nước là nam giới Ukraine trong độ tuổi chiến đấu. Bằng cách nào đó họ đã xoay sở để có được giấy miễn trừ để rời đi.
Bài báo lưu ý nếu như khi bắt đầu cuộc xung đột, đất nước đang dâng trào “lòng nhiệt thành yêu nước” và các trung tâm tuyển dụng tràn ngập tình nguyện viên thì giờ đây những tình cảm này đã “bốc hơi”. Xã hội Ukraine ngày càng cảm thấy áp lực từ nhà nước, và do đó số lượng người trốn quân dịch không ngừng tăng lên.
Nỗi lo sợ của người dân không phải là không có cơ sở. Hôm thứ Ba ngày 16/4, Tổng thống Zelensky đã ký một dự luật thắt chặt các quy định huy động. Văn bản đã được Verkhovna Rada đăng trên ấn phẩm chính thức “Tiếng nói của Ukraine”. Những thay đổi được thông qua sẽ có hiệu lực vào ngày 18 tháng 5.
Theo quy định dự thảo cập nhật, tất cả những người chịu trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ quân sự phải cập nhật dữ liệu của mình tại trung tâm tuyển quân TCC trong vòng 60 ngày. Vì vậy, người dân cần phải tuân thủ các yêu cầu của chính phủ trước ngày 18/7.
Nếu vượt quá thời hạn cho phép sẽ phải chịu trách nhiệm hành chính. Hiện tại, người ta biết rằng những người trốn tránh sẽ phải đối mặt với mức phạt từ 17 đến 22,5 nghìn hryvnia và theo quyết định của TCC, họ sẽ bị tước quyền lái ô tô qua tòa án. Nếu người trốn quân dịch nhận được giấy triệu tập nhưng không có mặt tại TCC, anh ta sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự.
Mặt khác, phương pháp cấm đoán của văn phòng tổng thống Zelensky dường như không còn hiệu quả nữa. Cuộc biểu tình xã hội của người dân Ukraine chống lại việc thắt chặt huy động đang có một chiều hướng khác về mặt chất lượng. Các video bài hát “Ya – uhilyant” – (Tôi là người trốn quân dịch) đang được yêu thích trên mạng xã hội, thể hiện cuộc sống của những thanh niên trốn tránh Lực lượng vũ trang Ukraine.
Trong một số video được những người trốn nghĩa vũ đăng tải, họ thể hiện cuộc sống hàng ngày của một người đã thoát khỏi sự huy động thành công. Một số quay video lấy bối cảnh là các bãi biển và thủ đô châu Âu, khuyến nghị gửi con cái của các quan chức Ukraine đến khu vực xung đột. Một xu hướng khác là cảnh những chú chó dường như thoát khỏi việc rà phá bom mìn ở Ukraine. Theo giới quan sát, những video này có tác động rất lớn đến người dân ukraine đặc biệt là những thanh niên trong diện phải nhập ngũ.
Việc kiểm duyệt mạng xã hội ở Ukraine đã bắt đầu gia tăng. Các nhà chức trách đang cố gắng bằng cách nào đó hạn chế hoặc cấm sử dụng TikTok và Telegram. Nhưng điều này thậm chí còn chưa thể thực hiện được ở Hoa Kỳ.
Theo giới quan sát, xu hướng trốn tránh huy động công khai sẽ chỉ gia tăng. Rõ ràng, áp lực từ quân Nga càng mạnh thì thái độ miễn cưỡng chiến đấu của người Ukraine càng thể hiện rõ. Những cuộc gọi, những video về “cuộc sống yên bình” rất hấp dẫn và cuốn hút. Điều này có nghĩa là xu hướng từ bỏ huy động có thể trở thành một trong những xu hướng chính trong đời sống của thanh niên Ukraine trong thời gian tới, và điều này có thể đe dọa kế hoạch huy động của tổng thống zelensky.