Vụ vỡ hồ chứa ở Lâm Đồng khiến dòng nước lũ khổng lồ xé toạc quả đồi, cuốn trôi nhà cửa, vườn táo và trang trại chăn nuôi của người dân. Điều đáng chú ý, hồ chứa lớn này lại không có trong hồ sơ cấp phép, đặt ra nghi vấn về trách nhiệm quản lý.
- Sạt lở đất vùi lấp 6 căn nhà, cứu sống một người dân
- Nước lũ dâng cao, Huế và Đà Nẵng tái ngập trong đêm
- Các sông ở Huế, Đà Nẵng lên báo động ba, nhiều nơi tái ngập
Hiện trường tang hoang sau khi hồ chứa bị vỡ
Khoảng 20h ngày 1/11, tại xã Tuy Phong, huyện Đơn Dương (Lâm Đồng), hồ chứa nước phục vụ sản xuất nông nghiệp của Công ty TNHH Trang trại Việt Phong Phú bất ngờ vỡ tung. Hồ nằm trên núi Tân Lai, ở độ cao gần 400 m so với mực nước biển, có diện tích mặt nước hơn 20 ha, độ sâu 5-6 m, dung tích lên tới 900.000 m³.
Chỉ trong ít phút, khối nước khổng lồ từ trên cao đổ xuống đã xé toạc quả đồi dài hàng km, tạo nên cảnh tượng tang hoang. Đất đá, cây gỗ, cùng bùn đất tràn xuống hạ du, vùi lấp hàng loạt vườn táo, chuồng trại chăn nuôi dê, bò và nhiều khu đất sản xuất của người dân địa phương.
Theo người dân chứng kiến, nước lũ ào ào đổ về, mang theo đất đá và cây cối, phá hủy toàn bộ tài sản chỉ trong vài phút. “Toàn bộ vườn táo, chuồng bò và nhà tạm của gia đình tôi bị cuốn phăng, thiệt hại lên tới hàng tỷ đồng,” một hộ dân bàng hoàng kể lại.
Công trình không có trong hồ sơ cấp phép
Theo hồ sơ, dự án trang trại Việt Phong Phú được cấp phép từ năm 2017 và bắt đầu thi công năm 2018. Tuy nhiên, cơ quan chức năng xác nhận hồ chứa bị vỡ không nằm trong danh mục công trình được cấp phép.
Trang trại này có khoảng 5 hồ chứa nước, trong đó hồ vừa vỡ là hồ lớn nhất. Việc một hồ chứa dung tích gần 1 triệu m³ tồn tại mà không có hồ sơ thiết kế, phê duyệt hay giám sát an toàn là dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng các quy định về xây dựng và an toàn thủy lợi.
Ngày 2/11, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng ông Hồ Văn Mười đã trực tiếp đến hiện trường kiểm tra và làm việc với chính quyền địa phương, yêu cầu khẩn trương xác định nguyên nhân sự cố, đánh giá thiệt hại, đồng thời rà soát toàn bộ các hồ chứa khác trên địa bàn để đảm bảo an toàn.
Dù mưa lớn kéo dài được cho là yếu tố góp phần gây ra sự cố, song việc hồ chứa không được cấp phép và xây dựng trên địa hình đồi dốc khiến dư luận đặt ra câu hỏi: Đây là thiên tai hay “nhân tai”?
Các chuyên gia thủy lợi nhận định, với quy mô hồ chứa lớn như vậy, nếu không được thiết kế, khảo sát địa chất và thi công đúng quy chuẩn thì nguy cơ vỡ hồ là rất cao, đặc biệt trong điều kiện mưa lớn bất thường. Bên cạnh đó, việc thiếu kiểm tra, giám sát từ cơ quan chức năng cũng là nguyên nhân dẫn đến hậu quả nặng nề.
Dòng nước hung dữ không chỉ cuốn trôi tài sản mà còn để lại hậu quả nặng nề với môi trường. Nhiều hecta đất nông nghiệp bị bồi lấp, cây trồng và vật nuôi chết hàng loạt, khiến người dân mất trắng kế sinh nhai.
Ngoài thiệt hại kinh tế trực tiếp, nguy cơ sạt lở, ô nhiễm môi trường sau lũ cũng được cảnh báo. Các chuyên gia cho rằng cần sớm tiến hành đánh giá môi trường, khơi thông dòng chảy, đồng thời lập phương án hỗ trợ, bồi thường thiệt hại cho người dân bị ảnh hưởng.
Yêu cầu rà soát toàn bộ hồ chứa tại Lâm Đồng
Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng đã chỉ đạo các sở, ngành liên quan tiến hành kiểm tra toàn diện tất cả công trình hồ chứa nước trên địa bàn, đặc biệt là những hồ do doanh nghiệp tư nhân quản lý.
Tỉnh cũng yêu cầu làm rõ trách nhiệm của chủ đầu tư trong việc tự ý xây dựng hồ trái phép, đồng thời rà soát công tác quản lý của chính quyền địa phương. Việc xử lý nghiêm sai phạm, nếu có, được xem là biện pháp cần thiết để tránh tái diễn thảm họa tương tự trong tương lai.
Vụ vỡ hồ chứa ở Lâm Đồng là lời cảnh tỉnh nghiêm khắc về an toàn công trình thủy lợi trong bối cảnh biến đổi khí hậu và mưa lũ cực đoan ngày càng diễn biến phức tạp. Việc xây dựng hồ chứa cần tuân thủ nghiêm các tiêu chuẩn kỹ thuật, có thiết kế được thẩm định, giám sát chặt chẽ và được vận hành theo quy trình rõ ràng.
Chỉ khi có sự phối hợp đồng bộ giữa doanh nghiệp, chính quyền và cơ quan chuyên môn, các công trình hồ chứa mới thực sự an toàn và bền vững, không trở thành mối nguy hiểm treo trên đầu người dân vùng hạ du.
Theo: Dân trí