Kết luận điều tra của Bộ Công an mới đây đề nghị truy tố Vũ ‘nhôm’ tội đưa hối lộ và Hòa (thân tín của Vũ) tội ‘môi giới hối lộ’. Vậy ai là người ‘nhận hối lộ’?
Tại kết luận điều tra bổ sung vừa hoàn thành, Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an đề nghị Viện Kiểm sát nhân dân tối cao truy tố Phan Văn Anh Vũ (46 tuổi, tức Vũ ‘nhôm’) về tội ‘đưa hối lộ’; Hồ Hữu Hòa (37 tuổi, hành nghề xem phong thủy, quê Nghệ An) tội môi giới hành vi này.
Tờ Người Lao Động dẫn kết luận điều tra cho hay, tháng 6/2017, Vũ bị Bộ Công an điều tra về vụ án ‘Cố ý làm lộ bí mật nhà nước’ và vụ chuyển nhượng nhà, đất công sản tại TP Đà Nẵng. Thấy có biến, Vũ đã nhờ Hòa (hành nghề phong thủy, tâm linh, có mối quan hệ rộng) tiếp cận với một lãnh đạo Tổng cục Tình báo để nhờ giúp đỡ, tìm hiểu thông tin.
Kết quả điều tra cho thấy, Vũ ‘nhôm’ giao lái xe riêng chuyển 5 tỷ đồng cho Hòa và 4 lần chuyển quà. Ngoài ra, Vũ còn trực tiếp đưa 500.000 USD để Hòa chuyển cho lãnh đạo này.
Vẫn theo phía công an, ở các lần lấy cung đầu tiên, Vũ khai nhận về việc đưa số tiền hàng tỷ đồng và hàng trăm nghìn USD. Về phần Hòa, ban đầu người này cũng thừa nhận gói quà có số tiền lên tới 9 – 10 tỷ đồng.
Tuy nhiên, sau đó, cả Vũ và Hòa đều phản cung. Vũ phủ nhận không đưa tiền mà chỉ đưa thuốc lá xì gà, nấm linh chi Hàn Quốc. Cựu sĩ quan tình báo này cho rằng, sở dĩ khai đưa tiền là do được hướng dẫn khai từ nấm linh chi, xì gà thành tiền. Vũ cũng khai bị phạm nhân đánh đập, ép phải nghe theo điều tra viên.
Còn Hòa, từ tháng 3/2019, sau khi bị bắt tạm giam, bị can này viết đơn kêu oan. Hòa cho rằng bị các điều tra viên xúi giục, mớm cung, hướng dẫn khai báo, tạo chứng cứ giả để buộc tội mình.
Theo kết luận từ cảnh sát điều tra Bộ Công an, dù Vũ phủ nhận việc đưa hối lộ bằng tiền nhưng đã đủ căn cứ xác định bị can phạm tội Đưa hối lộ. Còn Hồ Hữu Hoà có vai trò là người kết nối để Phan Văn Anh Vũ đưa tiền.
Người nhận hối lộ có thể thoát?
Trong vụ án trên, nhiều người đặt câu hỏi, vậy ai là người ‘nhận hối lộ’? Liệu người này có thể thoát án?
Trong bài viết ‘Hối lộ: Nghịch lý có người đưa, không có kẻ nhận’ đăng trên báo Pháp luật TP. HCM, tác giả phân tích thực trạng chung: Về pháp lý, tuy có mối quan hệ với nhau ở những tình tiết trong vụ án nhưng ba tội nhận hối lộ, đưa hối lộ và môi giới hối lộ là những tội độc lập trong Bộ luật Hình sự. Theo các quy định của pháp luật hiện tại, các cơ quan tố tụng không bị bắt buộc khi truy cứu tội này thì nhất thiết phải truy cứu được tội kia.
Thêm nữa, xác định một người là người phạm tội để truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người đó, các cơ quan tiến hành tố tụng (cơ quan điều tra, VKS, tòa án) phải chứng minh được người đó là người thực hiện hành vi vi phạm pháp luật hình sự. Nếu không chứng minh được một người đã thực hiện hành vi phạm tội thì không thể kết tội người đó.
Điều này dẫn tới thực trạng rất nhiều vụ có yếu tố hối lộ vẫn chỉ có tội môi giới, đưa hối lộ. Đối với hành vi nhận hối lộ dính líu đến những người có chức, quyền, tiền, cũng viện dẫn các quy định về chứng cứ nêu trên, nhiều cơ quan tố tụng đã buông tay với lý do không ai thừa nhận đã nhận tiền, chưa đủ căn cứ xem xét trách nhiệm hình sự.
Mức phạt khác nhau của 3 tội
Tội đưa hối lộ: Mức hình phạt theo khoản 1 là phạt tiền 20-200 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ sáu tháng đến ba năm. Mức hình phạt theo khoản 4 là 12-20 năm tù.
Tội nhận hối lộ: Mức hình phạt theo khoản 1 là 2-7 năm tù. Mức hình phạt theo khoản 4 là tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.
Tội môi giới hối lộ: Mức hình phạt theo khoản 1 là phạt tiền từ 20 triệu đồng đến dưới 200 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ sáu tháng đến ba năm. Mức hình phạt theo khoản 4 là 8-15 năm tù.
(Theo các điều 354, 364, 365 Bộ luật Hình sự 2015)