Báo cáo vụ rơi máy bay Air India hé lộ công tắc nhiên liệu bị ngắt sau cất cánh; gây tranh cãi về lỗi phi công hay sự cố kỹ thuật.
- Hà Nội cấm xe máy xăng trong vành đai 1, TP.HCM có theo sau?
- Từ năm 2025, 4 trường hợp được hoàn tiền bảo hiểm y tế: Ai là người được nhận?
- Sinh 2 con gái được hỗ trợ tiền mặt: Chính sách đột phá giữa hồi chuông mất cân bằng giới tính
Công tắc nhiên liệu bị ngắt ngay sau khi rời mặt đất
Ngày 11/7, Cục Điều tra Tai nạn Hàng không Ấn Độ (AAIB) công bố báo cáo sơ bộ về vụ rơi máy bay Boeing 787 của hãng Air India chở 242 người hồi tháng trước. Báo cáo gây chú ý khi tiết lộ rằng cả hai công tắc nhiên liệu điều khiển động cơ đã bị gạt từ vị trí “hoạt động” sang “ngắt” – chỉ cách nhau đúng một giây – khi máy bay vừa rời đường băng.
Thông tin từ hộp đen ghi nhận động cơ mất lực đẩy gần như ngay lập tức sau thao tác này; buộc tổ bay phát tín hiệu khẩn cấp “Mayday”. Phi công nỗ lực khởi động lại động cơ; và một trong hai động cơ đã phục hồi lực đẩy, nhưng không đủ để tránh tai nạn.
Buồng lái ghi lại đối thoại đáng ngờ
Đoạn ghi âm từ buồng lái cho thấy một phi công bất ngờ hỏi người còn lại: “Sao anh ngắt nhiên liệu?”, và nhận được câu trả lời phủ nhận: “Tôi không làm vậy”. Báo cáo không xác định danh tính cụ thể của hai phi công tham gia đối thoại.
Sự kiện này khiến giới chuyên gia đặt câu hỏi; liệu việc gạt công tắc là hành động vô tình, cố ý hay xuất phát từ lỗi kỹ thuật.
Chuyên gia: Không dễ gì vô tình ngắt cả hai công tắc
Theo ông Geoffrey Dell – chuyên gia điều tra tai nạn hàng không – rất khó xảy ra khả năng vô tình gạt cả hai công tắc chỉ trong thời gian cực ngắn. “Mỗi công tắc cần hai thao tác và có khung bảo vệ. Đây không phải thứ có thể bị tác động tình cờ”, ông nói.
Công tắc nhiên liệu kiểm soát việc cấp nhiên liệu cho động cơ. Khi ở trạng thái “hoạt động”, nhiên liệu sẽ chảy qua van tới động cơ. Khi gạt sang “ngắt”, dòng nhiên liệu bị chặn, khiến động cơ dừng hoàn toàn. Trên thiết kế tiêu chuẩn; phi công phải nắm núm và nhấc công tắc lên mới có thể chuyển trạng thái, nên khó có chuyện gạt nhầm.
Ông Dell khẳng định: “Ngắt cả hai công tắc ngay sau cất cánh là hành động không tồn tại trong bất kỳ kịch bản huấn luyện nào. Điều đó chỉ xảy ra khi máy bay đã hạ cánh, vào sân đỗ và chuẩn bị tắt động cơ”.
Khả năng lỗi kỹ thuật từng được FAA cảnh báo
Một khả năng khác được AAIB đề cập là lỗi từ cơ chế khóa công tắc nhiên liệu. Năm 2018, Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) đã ban hành cảnh báo về nguy cơ “khóa chặn công tắc nhiên liệu bị vô hiệu hóa”. Tuy nhiên, FAA không đánh giá đây là vấn đề mất an toàn nghiêm trọng; nên chỉ dừng ở mức khuyến cáo, không bắt buộc kiểm tra hay thay thế.
Air India cũng không triển khai kiểm tra diện rộng hệ thống công tắc nhiên liệu trên đội bay của mình.
Cần thêm dữ liệu từ hộp đen để làm rõ sự việc
Ông Dell nhận định rằng dữ liệu từ hộp đen – đặc biệt là đoạn ghi âm đầy đủ giữa hai phi công – sẽ là chìa khóa giải thích điều gì đã thực sự xảy ra. Tuy nhiên, AAIB hiện chưa công bố bản ghi âm chi tiết này.
Chuyên gia hàng không và cựu phi công quân sự Ehsan Khalid cho rằng báo cáo sơ bộ vẫn còn bỏ ngỏ nhiều chi tiết; đặc biệt là vấn đề vị trí lắp đặt công tắc và thao tác tiếp cận. “Chúng ta chưa có đủ cơ sở để khẳng định lỗi thuộc về con người”, ông nói.
Không nên vội vàng quy kết trách nhiệm
Bộ trưởng Hàng không Dân dụng Ấn Độ, ông Mohan Naidu; kêu gọi dư luận kiên nhẫn chờ kết quả điều tra chính thức. “Báo cáo cuối cùng sẽ được công bố sau khi điều tra toàn diện hoàn tất trong vài tháng tới. Không nên vội vàng kết luận vào thời điểm này”, ông nhấn mạnh.
Theo: VnExpress