Đàm phán Nga – Ukraina tái khởi động tại Thổ Nhĩ Kỳ trong khi ông Putin vắng mặt, làm dấy lên nghi ngờ về thiện chí của Moskva. Cùng lúc, APEC tổ chức hội nghị giữa lúc căng thẳng thương mại Mỹ – Trung leo thang.

Đàm phán Nga–Ukraina tại Thổ Nhĩ Kỳ: Vắng Putin, hy vọng mong manh

Sau hơn ba năm giao tranh, Nga và Ukraina đã khởi động vòng đàm phán trực tiếp hiếm hoi vào ngày 15/5/2025 tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. Đây là lần đầu hai bên đối thoại mặt đối mặt kể từ năm 2022, nhưng sự vắng mặt của Tổng thống Nga Vladimir Putin đã phủ bóng hoài nghi lên tiến trình này. Phái đoàn Nga do cựu Bộ trưởng Văn hóa Vladimir Medinsky dẫn đầu, cùng các thứ trưởng quốc phòng, ngoại giao và cố vấn Tổng thống.

Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky hiện có mặt tại Ankara, nhưng tuyên bố sẽ chỉ đến Istanbul nếu cuộc gặp cho thấy tín hiệu khả quan. Ông khẳng định phía Ukraina đã cử đoàn cấp cao nhất với toàn quyền quyết định, trong khi gọi phái đoàn Nga là “giả tạo, không có thực quyền”. Điện Kremlin đến sát đêm 14/5 mới công bố danh sách phái đoàn, khiến dư luận cho rằng đây là động thái có tính toán kỹ lưỡng thay vì thiện chí rõ ràng.

Từ phía Moskva, cố vấn đối ngoại Yuri Ushakov cho biết mục tiêu của cuộc gặp là thảo luận các vấn đề “kỹ thuật” và “chính trị”, nhằm “tái lập hòa bình bền vững”. Tuy nhiên, phía Ukraina và nhiều nhà quan sát cho rằng không có nhiều cơ sở để tin vào kết quả thực chất, nhất là khi những đợt oanh kích vẫn tiếp diễn và Nga từng nhiều lần vi phạm lệnh ngừng bắn trước đây.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tuyên bố Washington “mong chờ những tiến bộ thực sự” và có thể tham gia nếu đàm phán đạt được bước chuyển rõ ràng. Ông dự kiến đến Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 16/5.

Tại Ukraina, không khí hoài nghi bao trùm. Người dân mệt mỏi vì chiến tranh, nhưng không đặt nhiều kỳ vọng vào cuộc gặp lần này. Nhiều ý kiến cho rằng hòa bình chỉ khả thi nếu có áp lực đủ lớn từ phương Tây và sự thay đổi lập trường từ Nga – điều mà hiện tại vẫn chưa hiện diện rõ ràng.

APEC họp tại Hàn Quốc giữa lúc chiến tranh thương mại Mỹ–Trung leo thang

Ngày 15/5/2025, hội nghị Bộ trưởng Thương mại APEC khai mạc tại đảo Jeju (Hàn Quốc), trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc tiếp tục leo thang do các biện pháp thuế quan mới từ chính quyền Tổng thống Donald Trump. Cuộc họp kéo dài hai ngày này được xem là cơ hội hiếm hoi để đại diện hai nền kinh tế hàng đầu thế giới gặp gỡ trực tiếp.

Bên lề hội nghị, Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer đã có cuộc gặp kín với Thứ trưởng Thương mại Trung Quốc Lý Thành Cương. Dù chưa có thông tin chi tiết, nhưng giới quan sát kỳ vọng đây là bước tiếp nối cuộc đàm phán gần đây tại Genève, nơi Mỹ và Trung Quốc từng đạt thỏa thuận tạm dừng áp thuế mới trong 90 ngày.

APEC, diễn đàn kinh tế gồm 21 quốc gia thành viên, hiện đóng góp khoảng 60% GDP toàn cầu và 50% thương mại hàng hóa thế giới. Tuy nhiên, chính sách thương mại khó lường từ Washington đang khiến các nền kinh tế châu Á đối mặt nhiều rủi ro.

Theo chuyên gia Katrina Ell (Moody’s Analytics), châu Á ngày càng phụ thuộc vào Trung Quốc trong chuỗi cung ứng, nhưng vẫn dựa vào Mỹ như điểm đến xuất khẩu chủ lực. Điều này khiến khu vực trở nên nhạy cảm với biến động chính sách từ hai cường quốc.

Dự báo năm 2025, xuất khẩu của các nước APEC chỉ tăng nhẹ 0,4%, giảm sâu so với mức 5,7% năm ngoái. Tăng trưởng GDP toàn khối cũng bị điều chỉnh xuống còn 2,6%, thay vì 3,3% như dự báo trước đó. Năm 2026, mức tăng trưởng dự kiến chỉ đạt 2,7% – thấp hơn nhiều so với phần còn lại của thế giới.

Chuyến công du Trung Đông: Trump mang về hợp đồng 200 tỷ USD cho Boeing tại Qatar

Ngày 14/5/2025, trong chuyến thăm Qatar thuộc khuôn khổ công du Trung Đông, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chứng kiến lễ ký kết giữa hãng Qatar Airways và tập đoàn Boeing. Thỏa thuận khổng lồ này bao gồm 210 máy bay, với tổng giá trị lên tới 200 tỷ USD – một cột mốc quan trọng trong quan hệ kinh tế Mỹ – Qatar.

Đây chỉ là một phần trong loạt hợp đồng thương mại mà ông Trump công bố trong chuyến đi lần này. Trước đó, tại Ả Rập Xê Út, Washington đã đạt được các thỏa thuận trị giá gần 600 tỷ USD, bao gồm hợp đồng quốc phòng quy mô lớn lên đến 143 tỷ USD. Với Qatar, ngoài Boeing, nhiều doanh nghiệp Mỹ khác cũng nhận được các cam kết nhập khẩu hàng hóa và đầu tư từ phía Doha.

Tổng thống Trump, người luôn tự nhận là “bậc thầy đàm phán”, đã dùng những kết quả này để chứng minh hiệu quả của chính sách “đưa tiền về cho nước Mỹ”. Ông không ngần ngại công kích người tiền nhiệm, cho rằng chính quyền trước đã để lỡ nhiều cơ hội lớn trên trường quốc tế.

Trước khi rời Qatar đến chặng cuối là Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất, ông Trump dự kiến thăm căn cứ Al Udeid – trung tâm chiến lược của Mỹ tại khu vực, từng đóng vai trò chủ chốt trong các chiến dịch quân sự tại Iraq, Afghanistan và gần đây là Yemen.

Pháp, Đức ủng hộ tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP

Tại hội nghị các ngoại trưởng NATO diễn ra ngày 15/5/2025 ở Antalya (Thổ Nhĩ Kỳ), Ngoại trưởng Pháp Jean-Noël Barrot tuyên bố Paris sẵn sàng nâng tổng mức chi tiêu quốc phòng lên tương đương 5% GDP. Ông nhấn mạnh khoản này không chỉ bao gồm ngân sách quân sự truyền thống mà còn tính cả chi phí an ninh mạng và triển khai lực lượng tới các điểm nóng toàn cầu.

Trước đó, Ngoại trưởng Đức Johann Wadephul cũng bày tỏ sự ủng hộ đối với đề xuất của Mỹ, kêu gọi các nước NATO tăng mức đóng góp quốc phòng để giảm phụ thuộc vào Washington.

Việc Pháp và Đức cùng lúc phát tín hiệu ủng hộ đề xuất trên cho thấy châu Âu đang từng bước điều chỉnh chiến lược an ninh, trong bối cảnh các thách thức địa chính trị ngày càng phức tạp và áp lực chia sẻ gánh nặng trong NATO ngày càng lớn.

Trung Quốc thúc đẩy hợp tác quân sự với Nga sau chuyến thăm của ông Tập Cận Bình

Ngày 15/5/2025, Bộ Quốc phòng Trung Quốc công bố ý định tăng cường hợp tác thực tế với quân đội Nga, chỉ vài ngày sau khi Chủ tịch Tập Cận Bình kết thúc chuyến thăm chính thức tới Moskva. Trong thông cáo, Bắc Kinh nhấn mạnh rằng việc mở rộng hợp tác quốc phòng sẽ góp phần làm sâu sắc hơn mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai quốc gia.

Quan hệ Trung – Nga trong thập kỷ qua đã phát triển mạnh mẽ trên nhiều mặt trận – từ kinh tế, chính trị đến an ninh – và xu hướng này càng rõ nét hơn kể từ khi Nga đưa quân vào Ukraina năm 2022. Bắc Kinh tỏ rõ lập trường tiếp tục củng cố liên minh với Moskva trong bối cảnh trật tự quốc tế đang thay đổi nhanh chóng.

Tuyên bố lần này được xem là bước đi tiếp theo nhằm cụ thể hóa các cam kết song phương giữa hai nước, đặc biệt trong lĩnh vực quân sự – vốn ngày càng được hai bên xem là trụ cột của quan hệ đối tác chiến lược.

Theo: RFI