Những trận cãi vã, la hét, đóng cửa gầm gừ không chỉ là “thái độ hư” của tuổi teen mà là lời kêu cứu vụng về của một đứa trẻ chưa biết cách gọi tên nỗi đau. Chuyên gia tâm lý cảnh báo, nếu cha mẹ chỉ đáp lại bằng giận dữ hoặc im lặng rút lui, trẻ có thể khép cửa lòng và mang theo những tổn thương âm ỉ đến suốt đời.

Tuổi teen – khi con bùng nổ để kêu cứu

“Mẹ có biết lúc con hét lên là lúc con yếu lòng nhất không?” – câu nói tưởng đơn giản nhưng lột tả nỗi lòng của nhiều đứa trẻ trong độ tuổi dậy thì.

Tuổi teen là giai đoạn chuyển tiếp đặc biệt, khi chỉ mới hôm qua con còn nép trong vòng tay cha mẹ, mà hôm nay đã có thể gào lên: “Bố mẹ chẳng hiểu gì con cả!”, “Con ghét cuộc đời này!”, “Để con yên đi!”.

Những cơn giận đập bàn, đóng sập cửa phòng, tiếng khóc nấc… khiến cha mẹ vừa đau lòng, vừa hoang mang, vừa tức giận. Nhưng sau tất cả, nếu lắng lại một nhịp, ta sẽ thấy: phía sau mỗi cơn bùng nổ ấy không phải là sự hư hỏng, mà là một tiếng gọi yếu ớt xin được hiểu và yêu thương.

tuổi teen
Tuổi teen thường cực đoan, bốc đồng và dễ mất kiểm soát (Ảnh: Internet)

Khoa học thần kinh lý giải điều gì?

Bộ não tuổi teen chưa hoàn thiện. Trung tâm xử lý cảm xúc (amygdala) hoạt động mạnh mẽ, trong khi vùng kiểm soát hành vi và lý trí (vỏ não trước trán) còn đang phát triển. Điều đó khiến các em dễ rơi vào trạng thái quá tải cảm xúc, mất kiểm soát và chưa đủ khả năng tự điều chỉnh.

Nói cách khác, khi cơn giận dữ trào lên, con không đủ năng lực “tự cứu” mình. Và chính khi đó, trẻ cần một bến đỗ bình yên – không phán xét, không la mắng, không đe dọa – mà chỉ có sự có mặt đầy yêu thương của cha mẹ.

Nguy hiểm khi cha mẹ không đồng hành đúng cách

Nếu cha mẹ đáp lại cơn bùng nổ của con bằng quát tháo, trừng phạt hoặc im lặng rút lui, trẻ sẽ dần tin rằng:

  • “Cảm xúc của mình là sai.”
  • “Không ai hiểu được mình.”
  • “Thế giới này chẳng ai quan tâm.”

Theo thời gian, con có thể khép kín lòng mình. Không nói. Không chia sẻ. Không cần ai. Và trong những trường hợp cực đoan, trẻ có thể tìm đến những hành vi nguy hiểm như tự làm đau bản thân, nghiện game, bỏ học, lạm dụng chất kích thích, thậm chí nghĩ đến chuyện kết thúc cuộc đời.

Điều đáng buồn là nguyên nhân không phải vì con hư hỏng, mà vì không ai đủ dịu dàng để nhìn thấy nỗi đau đằng sau những hành động “nổi loạn” đó và cảm xúc tuổi teen khiến mọi thứ trở nên thay đổi.

Cha mẹ có thể làm gì để cùng con vượt cơn bão?

✅ 1. Lùi lại và thở cùng con
Đừng vội la mắng hay giảng dạy khi con đang giận dữ. Lúc đó, não bộ con không nghe lời khuyên, chỉ cảm nhận được năng lượng của cha mẹ. Một hơi thở chậm, bình tĩnh là món quà lớn nhất bạn có thể tặng con.

✅ 2. Gọi tên cảm xúc giúp con
Thay vì phán xét, hãy nói: “Mẹ thấy con đang rất giận và buồn, đúng không?”. Một câu nói đúng cảm xúc có thể giúp con vỡ òa, nhẹ nhõm mà không cần la hét.

✅ 3. Hỏi mà không ép
Thay vì ra lệnh: “Con phải nói cho mẹ biết!”, hãy thử: “Khi nào con sẵn sàng, mẹ luôn ở đây để nghe con.” Khi cảm thấy an toàn và tự do, con sẽ mở lòng.

✅ 4. Gieo hạt sau cơn bão
Khi con đã bình tĩnh, hãy cùng con ôn lại: “Lúc đó con cảm thấy thế nào?”, “Lần sau con muốn bố mẹ phản ứng ra sao?”. Đây chính là cách con học làm chủ bản thân thông qua trải nghiệm có người đồng hành.

Đồng hành dịu dàng – chìa khóa mở cánh cửa cảm xúc tuổi teen (Ảnh: Internet)

Vì yêu thương là chỗ dựa lớn nhất

Để con lớn lên không mang theo những vết thương âm thầm, cha mẹ cần đủ kiên nhẫn và dịu dàng để yêu con qua cả những lúc con “không đáng yêu” nhất.

Thực chất, tình yêu thật sự không chỉ là khi con ngoan ngoãn, mà là vẫn nắm tay con khi tay con run lên vì giận dữ. Vẫn gọi tên con bằng sự dịu dàng, ngay cả khi con gào lên bằng tổn thương.

📌 Điều đáng sợ nhất không phải là những cơn bùng nổ của tuổi teen – mà là để con vượt qua chúng một mình.

Nếu cha mẹ nhận ra đâu đó trong bài viết này hình ảnh của con mình, hãy thử bắt đầu thay đổi từ hôm nay – có thể chỉ bằng một cái ôm sau cơn giận, hiểu hơn về cảm xúc tuổi teen. Bởi chỉ cần một cách ứng xử khác đi của cha mẹ, cả cuộc đời con có thể sẽ rẽ sang một hướng an lành hơn.