Ngày 6/10, Giáo sư Shimon Sakaguchi (Nhật Bản) nhận giải Nobel Y sinh 2025 nhờ phát hiện tế bào T điều hòa, nhưng phía sau vinh quang ấy là bóng dáng người vợ tào khang Noriko.

Người đồng hành suốt gần nửa thế kỷ của nhà khoa học đoạt Nobel

Tiếng chuông điện thoại vang lên trong phòng thí nghiệm của Giáo sư Shimon Sakaguchi, 74 tuổi, đã mở đầu cho khoảnh khắc thay đổi cuộc đời. Cuộc gọi từ Thụy Điển thông báo ông trở thành một trong ba chủ nhân giải Nobel Y sinh 2025 nhờ khám phá về tế bào T điều hòa (Treg) – phát hiện mở ra kỷ nguyên mới trong điều trị ung thư và các bệnh tự miễn.

Trong khoảnh khắc đáng nhớ ấy, bà Noriko, người vợ 71 tuổi, tình cờ có mặt. “Bà ấy hiểu ngay, đó là cuộc gọi đặc biệt. Tôi nghĩ bà ấy rất vui,” ông Sakaguchi kể lại trong buổi phỏng vấn với The Sankei Shimbun.

Với ông, người vợ đồng hành gần nửa thế kỷ không chỉ là hậu phương vững chắc mà còn là “người bạn, người đồng chí cùng tôi đi chung một con đường”. Trong họp báo sau lễ công bố, bà Noriko đứng bên cạnh chồng, nụ cười rạng rỡ phản chiếu niềm hạnh phúc giản dị nhưng đầy tự hào.

Hành trình kiên định giữa nghịch cảnh và niềm tin không đổi

Thập niên 1980, khi Sakaguchi lần đầu tiên đưa ra giả thuyết về sự tồn tại của tế bào có khả năng ức chế hệ miễn dịch, ông bị giới khoa học hoài nghi. Suốt một thập kỷ, kết quả nghiên cứu bị phớt lờ, nhóm thí nghiệm teo tóp dần, nhiều lúc chỉ còn hai vợ chồng kiên trì bám trụ.

“Thực tế khi đó chỉ có vợ chồng tôi. Bà ấy làm rất tốt việc chăm sóc động vật thí nghiệm và phân tích tế bào,” ông hồi tưởng. Còn bà Noriko thì chia sẻ: “Tôi tin chắc rằng chúng tôi đang đi đúng hướng, và chưa bao giờ nghĩ đến việc từ bỏ.”

Cuộc gặp định mệnh giữa họ diễn ra năm 1977 tại Trung tâm Ung thư Aichi, khi Noriko là sinh viên y khoa thực tập. Ấn tượng bởi ánh mắt sắc bén của chàng nghiên cứu sinh nghiêm túc, cô nhanh chóng nhận ra ở ông “một hoài bão lớn lao khác thường”. Hai năm sau, họ kết hôn và cùng sang Mỹ học tập tại Đại học Johns Hopkins, nơi bà Noriko tạm gác sự nghiệp bác sĩ da liễu để đồng hành cùng chồng trong nghiên cứu.

Những năm sau, họ cùng công bố nhiều công trình khoa học quan trọng. Giờ đây, phòng thí nghiệm nhỏ bé ngày nào đã trở thành đội ngũ 30 nhà nghiên cứu trẻ, nơi bà Noriko được yêu mến gọi bằng cái tên “Mẹ của Lab”.

Tình yêu, khoa học và khát vọng cống hiến cho nhân loại

Khám phá về tế bào T điều hòa của Sakaguchi đã tạo bước ngoặt lớn trong y học hiện đại. Theo Nature Reviews Immunology, sự rối loạn của tế bào này có liên quan đến hơn 80 loại bệnh tự miễn, ảnh hưởng tới khoảng 4% dân số thế giới. Liệu pháp dựa trên phát hiện này được kỳ vọng mở ra hướng điều trị hiệu quả cho hàng triệu bệnh nhân.

Không dừng lại ở nghiên cứu, hai vợ chồng sáng lập công ty Regcel, nhằm thương mại hóa liệu pháp tế bào. Đầu năm 2025, họ chuyển đến Mỹ để phát triển trong môi trường đầu tư sôi động hơn. “Chúng tôi đang tận hưởng thử thách mới này,” giáo sư nói, còn bà Noriko mỉm cười: “Cảm giác như được sống lại tuổi trẻ.”

Ngoài giờ làm việc, cặp đôi thường cùng dạo bên sông Kamo (Kyoto) hay tham quan bảo tàng nghệ thuật trong các chuyến công tác. Giáo sư Sakaguchi tiết lộ mong muốn “được cầm lại cây cọ vẽ khi nghỉ hưu”.

Khi được hỏi về số tiền thưởng Nobel, ông chỉ cười hiền: “Tôi sẽ dùng nó cho điều gì đó thú vị và có ích cho xã hội.”

Từ phòng thí nghiệm chỉ có hai người đến giải thưởng danh giá nhất thế giới, hành trình của vợ chồng Sakaguchi không chỉ là câu chuyện về tri thức và khát vọng, mà còn là minh chứng cho sức mạnh của tình yêu và niềm tin vững bền – nền tảng âm thầm giúp một nhà khoa học Nhật Bản bước lên đỉnh vinh quang Nobe.

Theo: VnExpress

Từ Khóa: