Ukraine đang nhắm thẳng vào các điểm yếu của hệ thống S-400, từ radar, trạm chỉ huy đến các khí tài hỗ trợ, nhằm phá vỡ lá chắn phòng không mà Nga xem là bất khả xâm phạm.

Ukraine đẩy mạnh các chiến dịch tấn công thọc sâu vào S-400

Sau hơn ba năm chiến sự, Ukraine xác định muốn mở rộng khả năng tấn công thì phải phá vỡ mạng lưới phòng không Nga – nơi S-300 và S-400 giữ vai trò nòng cốt. Nga bố trí dày đặc các tổ hợp này ở Crimea, quanh tiền tuyến và các khu vực hậu phương, khiến hoạt động tập kích đường không của Kiev bị hạn chế lớn.

Trong bối cảnh đó, Ukraine bắt đầu triển khai chiến lược mới: đánh thẳng vào những thành phần quan trọng nhất của hệ thống phòng không thay vì chỉ tấn công bệ phóng. Radar, hệ thống cấp điện và trạm điều khiển trở thành mục tiêu chính.

Đầu tháng này, lực lượng đặc nhiệm Ukraine được cho là đã tiến hành một trong những chiến dịch táo bạo nhất từ đầu xung đột. Theo Cơ quan Tình báo Quốc phòng Ukraine, họ đã đánh trúng radar đa năng 92N6E – bộ phận then chốt của S-400 – cùng hệ thống cấp điện của sở chỉ huy.

Với việc radar và trạm điều khiển bị phá hủy, cả trung đoàn phòng không gần như tê liệt. Điều này cho thấy Ukraine đang dần chuyển trọng tâm từ các đòn tấn công tầm xa bằng UAV sang các chiến dịch đặc nhiệm bí mật đòi hỏi độ chính xác rất cao.

Xu hướng tấn công vào S-400 và S-300 vì thế tăng mạnh những tháng gần đây. Các chiến dịch kết hợp giữa UAV, tên lửa được dẫn hướng và đột kích của đặc nhiệm – hải quân – pháo binh tạo nên sức ép chưa từng có lên mạng lưới phòng không Nga.

S-400 – từ niềm tự hào của Nga đến mục tiêu bị phá hủy liên tiếp

S-400 được manh nha từ cuối Chiến tranh Lạnh, nhưng phải đến năm 2007 mới chính thức được biên chế và được NATO định danh SA-21 “Growler”. Hệ thống được thiết kế để đánh chặn máy bay, UAV tầm xa, tên lửa hành trình và mục tiêu bay tốc độ cao.

Thế mạnh của S-400 nằm ở khả năng phối hợp nhiều radar trên các dải tần khác nhau. Radar tần số thấp như L-band có thể phát hiện tiêm kích tàng hình, trong khi radar cao tần dải S hoặc X đảm nhiệm khóa mục tiêu.

Về lý thuyết, sự kết hợp này giúp S-400 tạo nên một mạng lưới phòng không nhiều lớp, có thể phát hiện và tiêu diệt mục tiêu từ xa. Tuy nhiên, chiến sự tại Ukraine lại cho thấy một thực tế trái ngược.

Nhiều tổ hợp S-400 đã bị phá hủy trong các cuộc tấn công chính xác của Ukraine, thậm chí bởi những vũ khí mà theo lý thuyết hệ thống Nga có thể đánh chặn từ rất sớm.

Chiến dịch gây tiếng vang nhất là vụ tấn công mùa hè năm ngoái tại Crimea, khi đặc nhiệm và hải quân Ukraine sử dụng UAV tấn công và tên lửa hành trình Neptune nhằm vào radar, trạm điều khiển và bệ phóng, khiến cả S-300 và S-400 đều bị xóa sổ.

Đối với một hệ thống từng được Moskva quảng bá là “lá chắn bất khả chiến bại”, việc bị xuyên thủng bởi tên lửa nội địa Ukraine đã đặt ra câu hỏi lớn về hiệu quả của S-400 trước môi trường tác chiến hiện đại – nơi tác chiến linh hoạt và phi đối xứng ngày càng chiếm ưu thế.

Cuộc đấu chiến thuật: Ukraine khai thác ‘tử huyệt’, Nga phải phân tán phòng thủ

Những đòn tấn công gần đây cho thấy Ukraine đang nhắm vào “tử huyệt” của S-400: các thành phần hỗ trợ. Radar 92N6E là ví dụ điển hình. Đây là bộ phận giúp S-400 phát hiện và bám bắt mục tiêu ở khoảng cách hàng trăm kilômét. Khi radar bị đánh sập, toàn bộ đơn vị phòng không gần như mất khả năng phản ứng.

Nga cũng đối mặt tình thế khó khi phải phân tán khí tài để tránh bị UAV phát hiện, vô tình khiến hệ thống phòng không trở nên rời rạc, giảm tính liên kết và tạo khe hở cho đặc nhiệm Ukraine.

Cùng lúc, Ukraine khai thác tối đa nguồn trinh sát từ vệ tinh và UAV tầm cao của phương Tây, giúp xác định chính xác vị trí radar và bệ điều khiển. Các chiến dịch đột kích nhờ đó diễn ra với rủi ro thấp hơn.

Mục tiêu của Kiev không chỉ là phá khí tài mà còn làm Nga phải liên tục di chuyển hoặc phân tán S-400, khiến hiệu suất bảo vệ giảm xuống đáng kể. Moskva buộc phải tăng cường ngụy trang, triển khai mô hình giả hoặc dùng radar phụ trợ, nhưng điều này không thể ngăn hoàn toàn các đòn tấn công chính xác.

Trong bối cảnh xung đột chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, Ukraine sẽ tiếp tục gia tăng sức ép lên mạng lưới phòng không Nga. Cuộc đấu trí giữa chiến thuật linh hoạt của Ukraine và công nghệ phòng không Nga vì vậy sẽ là tâm điểm trong giai đoạn tiếp theo của chiến sự.

Theo: Khai Mở

Từ Khóa: