Tại Doha Debates, các học giả và nghệ sĩ tranh luận liệu giải trí thời kỹ thuật số giúp con người sáng tạo và kết nối hơn hay khiến họ cô lập, lệ thuộc và mất cân bằng.

Giải trí số: Cơ hội tri thức mới nhưng kéo theo nguy cơ lệ thuộc

Tại diễn đàn Doha Debates, các học giả, nghệ sĩ và nhà tư tưởng quốc tế phân tích tác động của hệ sinh thái giải trí hiện đại đối với nhận thức, cảm xúc và đời sống cộng đồng.

Bối cảnh bùng nổ của mạng xã hội, game, nền tảng video và nội dung trực tuyến mở ra chưa từng có về lựa chọn giải trí. Những người ủng hộ cho rằng kho nội dung phong phú giúp phá vỡ rào cản địa lý, mở rộng khả năng tiếp cận tri thức và nuôi dưỡng sáng tạo. Phim tài liệu, hòa nhạc trực tuyến hay thực tế ảo phục vụ giáo dục đã góp phần xóa nhòa ranh giới giữa học tập và giải trí theo hướng tích cực.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cảnh báo mặt trái của “nền kinh tế giữ chân người dùng”. Khi thuật toán liên tục đề xuất nội dung, không ít người rơi vào trạng thái tiêu thụ thụ động, khó kiểm soát thời gian và giảm khả năng tập trung sâu. Một số diễn giả cho rằng vấn đề không nằm ở bản thân công nghệ, mà ở việc người dùng thiếu giới hạn và ý thức tự điều chỉnh.

Nỗi lo cô đơn giữa thế giới kết nối và câu hỏi về chiều sâu nghệ thuật

Một mối quan ngại lớn tại Doha Debates là cảm giác cô đơn gia tăng dù con người giao tiếp qua mạng nhiều hơn bao giờ hết. Giải trí nhanh, ngắn và giàu hình ảnh khiến tương tác trở nên nông, thiếu đối thoại sâu và hạn chế khả năng thấu hiểu cảm xúc thật. Việc so sánh cuộc sống bản thân với hình ảnh “được lọc” trên mạng khiến nhiều người, đặc biệt là giới trẻ, đối mặt áp lực tâm lý và tự ti.

Bên cạnh đó, các diễn giả đặt câu hỏi về chiều sâu nghệ thuật trong thời đại thuật toán. Việc mọi người đều có thể sáng tạo nội dung giúp nghệ thuật trở nên dân chủ hơn, nhưng cũng đẩy xu hướng chạy theo lượt xem, nội dung ngắn hạn và lặp lại. Văn hóa “tiêu thụ nhanh” có nguy cơ khiến khán giả mất kiên nhẫn với những tác phẩm cần suy ngẫm như văn học cổ điển hay điện ảnh nghệ thuật.

Ở hướng ngược lại, một số quan điểm cho rằng giải trí hiện đại lại mở rộng biên giới sáng tạo: nghệ thuật số, phim tương tác, thực tế tăng cường hay âm nhạc hỗ trợ bởi AI minh chứng cho sự tiến hóa chứ không phải suy thoái. Giá trị nằm ở cách con người sử dụng công cụ, không phải bản thân công nghệ.

Giữ cân bằng giữa công nghệ và bản sắc người trong kỷ nguyên số

Kết luận tại Doha Debates không nghiêng về cực “tốt” hay “xấu”. Giải trí hiện đại được xem là hiện tượng tất yếu của tiến trình văn hóa – xã hội, và điều quan trọng là cách con người thiết lập giới hạn.

Nhiều khuyến nghị được đưa ra: giáo dục kỹ năng số từ sớm, xây dựng thời gian “không màn hình”, mở rộng không gian văn hóa cộng đồng và duy trì các giá trị nghệ thuật truyền thống song hành đổi mới công nghệ.

Trong bối cảnh ranh giới thực – ảo ngày càng mờ, các diễn giả cho rằng điều cấp thiết là giữ sự tỉnh táo, khả năng chiêm nghiệm và kết nối thật sự giữa con người với con người. Giải trí hiện đại có thể mở rộng nội tâm hoặc trở thành rào cản vô hình — tùy thuộc vào nhận thức và trách nhiệm của từng cá nhân.

Theo: Khai Mở