Ô nhiễm không khí, đặc biệt bụi mịn PM2.5, được chuyên gia cảnh báo là tác nhân ung thư nguy hiểm khi có thể xuyên sâu vào phổi, gây viêm kéo dài và đột biến DNA

Bụi mịn PM2.5 thủ phạm hàng đầu trong nhóm tác nhân gây ung thư mức cao nhất

Ô nhiễm không khí đang được xem là yếu tố gây ung thư đáng lo ngại nhất hiện nay. Theo TS.BS Trần Hải Bình, Phó trưởng Khoa Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế IARC đã xếp ô nhiễm không khí vào nhóm tác nhân gây ung thư mức cao nhất trên người. Nhóm này được đặt ngang hàng với khói thuốc lá, rượu bia và các chất phóng xạ, chứng minh mức độ nguy hiểm rõ rệt đối với sức khỏe.

Những hạt bụi nhỏ hơn sợi tóc 30 lần này xuất phát từ nhiên liệu hóa thạch, hoạt động công nghiệp, giao thông, cháy rừng và sinh khối. Chúng có thể mang theo kim loại nặng như asen, niken, crom và một số hợp chất độc hại khác. Nhờ kích thước siêu nhỏ, PM2.5 xâm nhập sâu vào phế nang, thậm chí đi vào hệ tuần hoàn, gây tổn thương theo cơ chế tương tự việc hít phải khói thuốc lá thụ động.

Bụi mịn gây ung thư Từ tổn thương DNA đến suy giảm miễn dịch

Bác sĩ Bình cho rằng PM2.5 gây ung thư thông qua chuỗi cơ chế phức tạp. Khi đi vào phổi, bụi mịn kích hoạt các phản ứng viêm kéo dài. Cơ thể khi đó tạo ra lượng lớn gốc oxy hóa ROS, gây tổn thương DNA, đứt gãy chuỗi gene và dẫn đến các đột biến ở những gene quan trọng như KRAS, EGFR, HER2. Đây đều là những gene có liên quan trực tiếp đến sự phát triển tế bào ung thư.

Ngoài ra, hệ miễn dịch cũng bị ảnh hưởng. Các tế bào T CD8+ và tế bào NK , lực lượng chịu trách nhiệm tiêu diệt tế bào bất thường, bị suy yếu đáng kể. Khi hàng rào miễn dịch suy giảm, các tế bào đột biến dễ dàng tồn tại và phát triển thành khối u. Ở giai đoạn muộn, PM2.5 tiếp tục làm rối loạn các tín hiệu điều hòa tăng trưởng tế bào, đẩy nhanh tốc độ phát triển và lan rộng của ung thư.

Ô nhiễm không khí Bảo vệ sức khỏe từ những thói quen đơn giản

Dù không thể tránh hoàn toàn ô nhiễm không khí, người dân hoàn toàn có thể giảm phơi nhiễm bằng những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả. Việc theo dõi chỉ số AQI, nhất là nồng độ PM2.5 hằng ngày, giúp chủ động điều chỉnh lịch sinh hoạt và vận động ngoài trời. Khi ô nhiễm tăng cao, tốt nhất hạn chế chạy bộ, tập thể dục ngoài trời, đóng kín cửa và sử dụng khẩu trang đạt chuẩn N95, KN95 hoặc FFP2 khi buộc phải ra ngoài.

Theo bác sĩ Bình, việc duy trì thói quen đeo khẩu trang chuẩn, cải thiện chất lượng không khí trong nhà và theo dõi thông số môi trường là những bước quan trọng để bảo vệ cơ thể trước nguy cơ ung thư từ bụi mịn. Đây là các biện pháp đơn giản nhưng mang lại hiệu quả lâu dài trong việc phòng ngừa bệnh tật.

Theo: VTC NEWS

Từ Khóa: