Mười năm gắn bó với nghề bốc mộ, ông Nguyễn Văn Dân (Thái Nguyên) cho rằng có ba nguyên tắc tuyệt đối không được sai để “toại ý” người sống lẫn người khuất.

Chuyện nghề bốc mộ của người đàn ông xứ chè

Ông Nguyễn Văn Dân (SN 1968, xã Vạn Phú, tỉnh Thái Nguyên) đã có hơn 10 năm gắn bó với nghề bốc mộ – công việc vốn khiến nhiều người e dè chỉ khi nghe nhắc đến.

Ông đến với nghề một cách tình cờ. Trong lần giúp người thân bốc mộ, sự cẩn trọng, thao tác dứt khoát và thái độ nghiêm túc của ông khiến gia chủ yên tâm. Không run tay, không hấp tấp, ông hoàn thành công việc một cách trọn vẹn. Từ đó, tiếng lành lan xa, người quen giới thiệu người quen, ông Dân dần gắn bó với nghề lúc nào không hay.

Những ngày đầu không hề dễ dàng. Không đội nhóm, không người hỗ trợ, ông một mình đảm nhiệm toàn bộ các khâu từ đào huyệt, bốc mộ, rửa xương đến sắp xếp hài cốt. Có thời điểm, ông sang làng bên bốc liền ba ngôi mộ trong một đêm, hoàn toàn làm việc đơn lẻ.

“Muốn rủ người làm cùng nhưng ai cũng sợ. Công việc lại thường làm ban đêm nên cũng có lúc thấy rờn rợn,” ông chia sẻ. Mãi sau này, ông mới tìm được thêm hai người “hợp vía” để cùng làm. Dù vậy, những ca khó hoặc phần việc nặng nhọc nhất, ông vẫn chủ động nhận về mình.

Theo ông Dân, thời điểm cuối năm là mùa cao điểm của nghề bốc mộ. Có tháng ông thực hiện hơn 30 ca, nhiều ngày phải làm xuyên đêm 4–5 trường hợp. Không ít gia đình chọn trùng giờ đẹp, buộc đội của ông phải chia nhau làm để kịp thời gian đã định.

Ba nguyên tắc “bất di bất dịch” trong nghề bốc mộ

Theo người đàn ông Thái Nguyên, nguyên tắc đầu tiên và quan trọng nhất là đúng giờ. Gia chủ đã chọn ngày, giờ tốt thì dù là nửa đêm hay rạng sáng, người làm nghề cũng phải có mặt chính xác.

“Đó là sự tôn trọng với người đã khuất và gia đình. Công việc này mang yếu tố tâm linh, sai giờ là không được,” ông nói.

Nguyên tắc thứ hai là thứ tự nhặt và sắp xếp hài cốt. Mọi thao tác đều phải tuân theo trình tự từ trên xuống dưới: đầu, cổ, vai, tay, sườn, sống lưng, hông, đùi và chân. Xương sườn phải xếp đúng cặp, đúng bên, các mẩu xương nhỏ không được bỏ sót hay làm qua loa.

Nguyên tắc thứ ba là tư thế sắp xếp hài cốt trong tiểu, thường được gọi theo dân gian là “đầu gối vượt mang tai”. Theo quan niệm truyền lại, xương gối phải nhô cao hơn mang tai, xương đùi đặt thấp hơn để đúng thế.

“Đây là điều cha ông để lại, làm đúng thì gia đình mới yên tâm,” ông Dân cho biết.

Trước khi xếp vào tiểu, hài cốt thường được rửa bằng nước gừng, sả, hoa hồi – cách làm truyền thống nhằm làm sạch và giảm mùi. Sau đó, hài cốt được bọc giấy, vải khâm, đặt vào tiểu rồi cho vào quách để gia đình an táng tại nơi mới.

Suốt nhiều năm làm nghề, ông Dân từng bốc mộ ở nhiều địa phương và nhận thấy mỗi vùng có phong tục riêng. Có nơi, đặc biệt tại một số khu vực đồng bào dân tộc ở xã Phú Thịnh, trình tự bốc mộ hoàn toàn ngược lại: bốc từ chân lên đầu, xương đầu lấy sau cùng và đặt trên đỉnh chum. Người làm nghề buộc phải tìm hiểu kỹ để thực hiện đúng tập tục địa phương.

“Đến đâu thì theo lệ ở đó, nghề này muốn làm lâu phải biết lắng nghe và học hỏi,” ông nói.

Với ông Dân, nguyên tắc lớn nhất vẫn là làm đến cùng, không bỏ dở. Dù gặp ca khó, dù chỉ còn một mình giữa nghĩa địa, ông vẫn kiên nhẫn hoàn thiện công việc.

Có lần, ông phải làm một mình suốt ba tiếng đồng hồ vì đồng đội và người nhà sợ hãi bỏ về. “Sợ thì đã không theo nghề. Đây là nghề làm phúc, bỏ dở là mang tội,” ông chia sẻ.

Mỗi ca bốc mộ mang lại thu nhập vài triệu đồng, chia cho cả đội ba người. Tuy nhiên, ông Dân không xem đây là nguồn sống chính. Ban ngày ông làm phụ hồ, ban đêm nếu có người nhờ mới đi bốc mộ. Với ông, điều quan trọng nhất không phải tiền bạc mà là cái tâm với nghề.

Giữa đời sống hiện đại, nghề bốc mộ vẫn tồn tại như một cách để an lòng người sống và người đã khuất. Suốt hơn một thập kỷ, ông Nguyễn Văn Dân lặng lẽ làm công việc đặc biệt ấy không để được gọi là “thợ giỏi”, mà đơn giản là, như cách ông nói, “làm phúc cho đời”.

Theo: Vietnamnet

Từ Khóa: