Giữa nhịp sống số hóa ngày một gấp gáp, khi màn hình chiếm chỗ của trang sách, văn học từng có lúc bị đẩy lùi về phía sau trong đời sống học đường. Nhưng văn học không biến mất. Nó chỉ lùi lại, chờ một cách trở về khác – nhẹ nhàng hơn, sâu hơn và bền bỉ hơn

Không ồn ào khẩu hiệu, không áp đặt chương trình, văn học đang âm thầm tìm lại vị trí của mình bằng cảm xúc, ký ức và những rung động rất người.

Khi văn học bước ra khỏi trang sách

Văn học, tự bản chất, không chỉ là hệ thống văn bản cần ghi nhớ hay phân tích. Văn học là khả năng cảm nhận cái đẹp, là sự rung động trước con người và lịch sử. Khi được đặt trong không gian nghệ thuật, văn học không còn khô cứng mà trở thành một phần của đời sống tinh thần.

Chương trình “Khúc hát từ những vần thơ” tại Trường Đại học Sư phạm TP Hồ Chí Minh mở ra một không gian như thế. Ở đó, thơ không chỉ được đọc mà được cất lên bằng âm nhạc, sân khấu và ký ức đô thị. Thành phố hiện diện qua giai điệu, qua ngôn từ, qua những lớp cảm xúc được chắt lọc bằng nghệ thuật.

Thơ phổ nhạc, trong dòng chảy tân nhạc Việt Nam, từ lâu đã là mạch nguồn thẩm mỹ bền bỉ. Những ca khúc quen thuộc không chỉ mang giá trị nghệ thuật mà còn lưu giữ ký ức tập thể của đô thị phương Nam. Khi ngôn từ thơ hòa vào âm nhạc, văn học trở nên gần hơn, dễ chạm hơn, nhất là với người trẻ.

Nhà văn Trịnh Bích Ngân từng chia sẻ rằng, qua những ca khúc phổ thơ, giới trẻ có thể cảm nhận sâu sắc hơn vẻ đẹp tâm hồn và sức sống của thành phố nghĩa tình. Có những điều, văn học khó truyền tải trọn vẹn nếu chỉ nằm yên trong văn bản.

Đọc sách như một trải nghiệm cảm xúc

Với giáo dục, văn học không chỉ là tri thức mà còn là hành trình nuôi dưỡng tâm hồn. Ở bậc đại học, văn học cần được tiếp cận như một năng lực cảm thụ. Ở bậc phổ thông, điều quan trọng hơn là làm sao để việc đọc không trở thành nghĩa vụ.

Những buổi gặp gỡ giữa nhà văn và học sinh, khi được tổ chức đúng cách, có thể mở ra một cánh cửa khác cho văn hóa đọc. Buổi giao lưu, ký tặng sách của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh tại Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai là một không gian như vậy.

Học sinh đến không chỉ để xin chữ ký, mà để trò chuyện, để hỏi về nhân vật, để nghe kể về những kết thúc mở và những câu chuyện chưa khép lại trong văn chương. Văn học, trong khoảnh khắc ấy, không còn là bài học mà trở thành một cuộc đối thoại.

Không gian trường học – cũng là bối cảnh trong tác phẩm – khiến văn chương trở nên gần gũi. Những trang sách như bước ra đời sống, nhắc rằng văn học luôn bắt đầu từ những điều rất đời, rất thật.

Cùng với việc đọc, sáng tạo cùng tác phẩm cũng là một cách nuôi dưỡng tình yêu văn chương. Khi học sinh vẽ lại bìa sách, viết tiếp câu chuyện bằng cảm xúc của mình, văn học không còn đứng yên mà tiếp tục sống trong tâm trí người đọc.

Gieo mầm văn hóa đọc bền bỉ

Trong bối cảnh công nghệ số phát triển mạnh mẽ, sách vẫn giữ vai trò không thể thay thế trong việc hình thành nhân cách và năng lực tư duy. Nhưng văn hóa đọc không thể chỉ trông chờ vào nhà trường.

Nhà văn Võ Thu Hương giao lưu với các em học sinh Trường THCS Bình An.(Ảnh: Chụp màn hình/Tin Tức)

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh cho rằng, mỗi phụ huynh, mỗi thầy cô cần trở thành một hình mẫu đọc sách. Khi trẻ lớn lên trong môi trường có sách, việc đọc diễn ra tự nhiên, không cần ép buộc.

Ở một chiều khác, nhà văn Võ Thu Hương chọn cách kể những câu chuyện đời thường về hành trình “đi xa nhờ đọc sách”. Khi sách trở thành cánh cửa mở rộng thế giới, việc đọc không còn là nhiệm vụ, mà là nhu cầu tự thân.

Văn học, từ những ca khúc phổ thơ, những cuộc gặp gỡ giản dị đến những hoạt động sáng tạo trong học đường, đang lặng lẽ gieo mầm. Không phải để tạo nên những độc giả đông đảo trong chốc lát, mà để bồi đắp những con người sống sâu sắc, nhân văn và giàu cảm xúc.

Và khi học đường đủ kiên nhẫn, đủ lắng nghe, văn học sẽ không cần phải tìm đường trở lại. Bởi nơi ấy, văn học chưa từng rời đi

Theo: Báo Tin Tức

Từ Khóa: