Bạn bè Trung Quốc vừa ít vừa không đáng tin, làm sao chống nổi Mỹ?

Trong khi Mỹ có một khối liên minh vững chắc, Trung Quốc không có đồng minh thực sự, bạn bè của Bắc Kinh vừa ít, vừa không đáng tin cậy.

Đó là bình luận của ông Derek Grossman, cựu cố vấn Lầu Năm góc, một chuyên gia phân tích quân sự của tổ chức nghiên cứu Rand Corporation, đăng trên Nikkei Asian Review ngày 11/10.

Ông Derek viết: “Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng leo thang, Trung Quốc và Mỹ đang tích cực tăng cường các mối quan hệ ngoại giao của họ ở Ấn Độ Dương và hơn thế nữa. Các quan hệ đối tác như vậy mang lại những lợi thế như khả năng tiếp cận căn cứ quân sự, chính trị, các cơ hội thương mại tiềm năng”.

Mỹ có liên minh vững chắc

Ông Derek liệt kê: “Mỹ tăng cường mối quan hệ với các đồng minh khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương, Úc, Nhật Bản, Philippines, Hàn Quốc và Thái Lan. Washington đã hợp tác với New Delhi, nâng cấp quan hệ không chính thức với Đài Loan. Ngoài ra, Mỹ còn tăng cường tham gia với các quốc đảo Thái Bình Dương và có khả năng cạnh tranh trên hầu hết khu vực Đông Nam Á”.

Nhà nghiên cứu cho biết thêm “Chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương của Tổng thống Trump về việc giữ cho khu vực ‘tự do và cởi mở’ đã gây được tiếng vang với các nước Tây Âu như Pháp, Đức và Anh”.

Ngày 6/10, Ngoại trưởng Mike Pompeo có cuộc thảo luận với các nhà lãnh đạo Tứ giác Kim Cương (hay Bộ tứ) diễn ra tại Tokyo. Chủ đề ưu tiên hàng đầu trong chương trình nghị sự của họ là đẩy lùi sự ảnh hưởng, thống trị về thương mại của Trung Quốc.

Cựu cố vấn bình luận: “Ngược với Mỹ, Trung Quốc đã làm suy yếu và xói mòn lòng tin với các nước láng giềng trong những năm gần đây. Với chính sách đối ngoại hung hăng, hành động ngang ngược khiến Bắc Kinh gần như không có thêm những người bạn mới. Trung Quốc không duy trì hay tăng cường liên minh. Các quan hệ đối tác của Bắc Kinh hầu hết là với các quốc gia không quan trọng và không đáng tin cậy”.

Nga – Trung Quốc: “Bạn tốt” nghi ngờ lẫn nhau

Chuyên gia quốc phòng Derek cho biết: “Mặc dù Trung Quốc và Nga có mối quan hệ mật thiết. Họ đều đặn hợp tác an ninh như trao đổi quân sự, các thỏa thuận bí mật, các cuộc tập trận chung, phối hợp công nghiệp quốc phòng và kỹ thuật. Tuy nhiên, hai quốc gia này vẫn nghi ngờ và không tin nhau”.

“Moscow khó chịu với ảnh hưởng ngày càng tăng của Bắc Kinh ở Trung Á và với các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông. Moscow muốn Bắc Kinh tránh xa Bắc Cực. Nga cung cấp vũ khí và hỗ trợ quân sự cho Việt Nam và Ấn Độ (cả hai quốc gia đều cảnh giác với Trung Quốc)”, ông Derek bình luận.

Vào tháng 6, khi Trung Quốc gây chiến với Ấn Độ dọc biên giới, Moscow đã hoãn hoặc thậm chí hủy bỏ thỏa thuận tên lửa đất đối không S-400 với Bắc Kinh. Moscow đôi khi hành động chống lại lợi ích của Bắc Kinh.

Trung Quốc – Triều Tiên: Bạn bè nửa vời

Triều Tiên là quốc gia duy nhất có liên minh an ninh với Trung Quốc. Năm 1961, hai quốc gia ký Hiệp ước Hữu nghị, Hợp tác và Tương trợ. Theo Hiệp ước này, Trung Quốc lập tức phải viện trợ quân sự trong trường hợp Triều Tiên bị tấn công.

Tuy nhiên, Kim Jong Un đã có cuộc gặp thượng đỉnh với Tổng thống Trump với hi vọng giảm bớt sự phụ thuộc kinh tế của Triều Tiên vào Trung Quốc. Hiệp ước năm 1961 sẽ được đàm phán lại vào năm 2021, kết quả của cuộc đàm phán sẽ làm sáng tỏ mối quan hệ của giữa hai nước.

Pakistan – người bạn không mấy tác dụng của Trung Quốc

Ông Derek cho biết: “Trung Quốc thúc đẩy quan hệ đối tác với Pakistan kể từ Chiến tranh Lạnh để khiến Ấn Độ bị phân tâm. Trong những năm gần đây, Pakistan đã giúp Bắc Kinh ngăn chặn những kẻ khủng bố từ Pakistan và Afghanistan xâm nhập vào Trung Quốc. Đổi lại, Pakistan đã yêu cầu Trung Quốc công nhận các tuyên bố chủ quyền của mình ở Kashmir (khu vực tranh chấp với Ấn Độ)”.

Tuy nhiên, nhà nghiên cứu nhận định: “Pakistan không mang lại lợi ích cụ thể nào trong cuộc cạnh tranh quyền lực lớn của Trung Quốc với Mỹ”.

“Campuchia – người bạn không đáng tin cậy”

Cựu cố vấn Lầu Năm Góc nhận định” “Quốc gia thân Trung Quốc nhất ở Đông Nam Á là Campuchia”.

Ông Derek nêu ví dụ: “Thủ tướng Hun Sen là nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên đến thăm Trung Quốc sau khi đại dịch Covid-19 bùng phát. Campuchia đã kiên quyết ủng hộ các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông. Bắc Kinh được cho là đang xây dựng các căn cứ quân sự tại Ream và Dara Sakor” của Campuchia.

Theo các hình ảnh vệ tinh do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) công bố ngày 2/10 cho thấy, Campuchia đã phá hủy một cơ sở hải quân do Mỹ tài trợ tại Ream.

Tuy nhiên, ông Hun Sen từ chối thừa nhận Trung Quốc đang xây dựng các căn cứ quân sự vì nó vi phạm Hiến pháp của Campuchia.

Trung Quốc làm sao chống nổi Mỹ?

Ông Derek cho rằng: “Như vậy, so với Hoa Kỳ, “bạn bè” của Trung Quốc là không chắc chắn, không đáng tin cậy. Đây là thách thức lớn đối với Trung Quốc khi sự cạnh tranh các cường quốc tiếp tục gia tăng”.

Giới quan sát nhận định chính quyền Tổng thống Donald Trump đang vận động các nước thắt chặt liên minh để chống lại các mối đe dọa từ Trung Quốc. Động thái này nhận được sự hưởng ứng mạnh mẽ từ nhiều nước, trong bối cảnh các quốc gia đều chịu ảnh hưởng nặng nề từ virus nCoV, bùng phát từ Trung Quốc.

Tổng thống Trump nhiều lần tuyên bố ông sẽ khiến Trung Quốc “phải trả giá đắt” về trách nhiệm gây ra đại dịch COVID-19 trên toàn cầu.

Hôm 9/10, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết: “Thế giới đã thức tỉnh. Tình hình đã bắt đầu thay đổi. Dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Trump, Hoa Kỳ hiện đã xây dựng được một liên minh đẩy lùi mối đe dọa” từ Trung Quốc.

Giới quan sát nhận định, liên minh quốc tế do Mỹ dẫn đầu đặt ra nguy cơ lớn và khó có thể chống đỡ đối với giới cầm quyền Trung Quốc.