Ngày 8/4, trong chuyến thăm chính thức tới quốc gia Trung Mỹ Panama, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth đã đưa ra tuyên bố cứng rắn: Mỹ sẽ giành lại ảnh hưởng tại Kênh đào Panama từ Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ).

Trung Quốc không được “vũ khí hóa” kênh đào

Phát biểu trước công chúng tại một cầu tàu ở Thành phố Panama – công trình được Hoa Kỳ tài trợ cải tạo – ông Hegseth khẳng định:

“Chúng tôi sẽ hợp tác với Panama để giành lại quyền kiểm soát Kênh đào Panama từ tay Trung Quốc”.

Bộ trưởng Hegseth nhấn mạnh Mỹ sẽ không cho phép Trung Quốc “vũ khí hóa” tuyến đường thủy mang tính chiến lược này thông qua các doanh nghiệp có liên hệ với chính phủ Bắc Kinh.

“Kênh đào này không phải do Trung Quốc (ĐCSTQ) xây dựng, kênh đào này không phải do Trung Quốc (ĐCSTQ) vận hành, và kênh đào này không thể bị Trung Quốc (ĐCSTQ) quân sự hóa. Dưới sự lãnh đạo của Panama, chúng ta sẽ cùng nhau làm việc để đảm bảo an ninh cho kênh đào này và cho phép tất cả các quốc gia trên thế giới tiếp tục sử dụng kênh đào này”.

Hiện tại, hơn 40% lượng hàng container của Hoa Kỳ – trị giá khoảng 270 tỷ USD mỗi năm – đi qua Kênh đào Panama.

Hợp tác an ninh song phương được nâng lên tầm cao mới

Bộ trưởng Hegseth cho biết, sau các cuộc đàm phán với Tổng thống José Raúl Mulino và các quan chức cấp cao Panama, hai nước đã nhất trí tăng cường hợp tác quốc phòng và an ninh chưa từng có trong nhiều thập kỷ gần đây.

“Vì mục đích đó, Hoa Kỳ và Panama đã hợp tác trong những tuần gần đây để tăng cường hợp tác quốc phòng và an ninh ở mức độ chưa từng có trong nhiều thập kỷ”.

Cùng ngày, ông Hegseth đã đến Căn cứ Hải quân Vasco Núñez de Balboa để dự lễ khánh thành cầu tàu mới – biểu tượng cho sự cam kết hợp tác lâu dài giữa hai quốc gia.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth và Bộ trưởng An ninh Công cộng Panama Frank Abrego bắt tay nhau tại Panama ngày 8-4 – Ảnh: REUTERS

Thông điệp mạnh mẽ từ chính quyền Trump

Chuyến thăm của Bộ trưởng Hegseth diễn ra trong bối cảnh chính quyền Trump thúc đẩy các phương án bảo vệ quyền tiếp cận chiến lược của Hoa Kỳ với Kênh đào Panama. Tổng thống Trump nhiều lần khẳng định việc bàn giao kênh đào năm 1999 là “một thỏa thuận tồi”.

“Cùng nhau chúng ta sẽ giành lại Kênh đào Panama”

Trên mạng xã hội X, ông Hegseth viết:

“Thật vinh dự khi được nói chuyện với Tổng thống Mulino hôm nay. Những nỗ lực của ngài và đất nước ngài đang tạo nên sự khác biệt. Việc tăng cường hợp tác an ninh sẽ giúp hai quốc gia chúng ta an toàn hơn, mạnh mẽ hơn và thịnh vượng hơn”.

Panama rút khỏi ‘Vành đai và Con đường’

Hồi tháng 2, Tổng thống Mulino đã tuyên bố Panama rút khỏi sáng kiến “Vành đai và Con đường” do Trung Quốc dẫn dắt. Ông cũng ủng hộ các biện pháp của chính quyền Trump trong việc chống lại nhập cư bất hợp pháp.

“Tôi xin tuyên bố rõ: Chúng tôi sẽ hợp tác với Panama để giữ cho kênh đào luôn thông suốt và an toàn cho mọi quốc gia, dựa vào sức mạnh răn đe của lực lượng vũ trang hùng mạnh, hiệu quả và nguy hiểm nhất thế giới”.

Trung Quốc bị cáo buộc giám sát và can thiệp

Bộ trưởng Hegseth cảnh báo rằng sự hiện diện của các công ty Trung Quốc tại các cơ sở hạ tầng quanh kênh đào tiềm ẩn nguy cơ giám sát và gián điệp.

“Điều này tạo cơ hội cho Trung Quốc (ĐCSTQ) tiến hành các hoạt động giám sát tại Panama, qua đó làm suy yếu an ninh, thịnh vượng và chủ quyền của Panama và Hoa Kỳ. Như Tổng thống Donald Trump đã chỉ ra, tình trạng này là không thể chấp nhận được”.

Tổng thống Trump cũng từng cảnh báo rằng Trung Quốc đã có binh lính hiện diện tại khu vực kênh đào, và kêu gọi hành động kiên quyết để giành lại quyền kiểm soát.

BlackRock dẫn đầu thương vụ mua lại cảng Panama

Tháng trước, Tổng thống Trump ca ngợi thương vụ trị giá 22,8 tỷ USD do tập đoàn đầu tư BlackRock (Mỹ) dẫn đầu, nhằm mua lại mảng kinh doanh cảng của tập đoàn Cheung Kong Hutchison Holdings (Hồng Kông) – trong đó có các cảng nằm tại hai đầu Kênh đào Panama.

Theo ông Trump, thỏa thuận này là bằng chứng rõ ràng cho thấy Hoa Kỳ đang từng bước “lấy lại” kênh đào từ tay Trung Quốc.

ĐCSTQ không thể cản trở thương vụ chiến lược

Dù tỏ ra không hài lòng với thỏa thuận, Đảng Cộng sản Trung Quốc không có nhiều công cụ pháp lý để can thiệp do các cảng nằm ngoài phạm vi lãnh thổ của họ. Tỷ phú Lý Gia Thành – chủ sở hữu Hutchison – bị cho là đã bị Bắc Kinh giám sát chặt chẽ sau khi công bố thương vụ bán cảng.

Tầm quan trọng chiến lược của Kênh đào Panama đối với Mỹ

Các quan chức Mỹ khẳng định nếu xảy ra xung đột quân sự tại châu Á, Kênh đào Panama sẽ đóng vai trò thiết yếu giúp Hải quân Mỹ nhanh chóng triển khai lực lượng từ Đại Tây Dương sang Thái Bình Dương.

Ngay cả trong thời bình, việc Trung Quốc kiểm soát hoặc giám sát lưu lượng tàu thuyền tại kênh đào cũng có thể mang lại lợi thế chiến lược lớn.

Panama khẳng định chủ quyền tuyến đường thủy quốc tế

Trước những lo ngại quốc tế, Tổng thống José Raúl Mulino tái khẳng định Panama sẽ tiếp tục quản lý có trách nhiệm Kênh đào Panama vì lợi ích của toàn thế giới, bao gồm cả Mỹ.

“Kênh đào Panama là của Panama và sẽ luôn là của Panama”.