Tình trạng vắng khách kéo dài tại nhiều chợ truyền thống ở TP.HCM khiến hàng loạt tiểu thương lâm vào cảnh kinh doanh cầm chừng hoặc bỏ sạp. Vì sao chợ ngày càng ế ẩm và đâu là giải pháp để vực dậy hệ thống chợ truyền thống giữa thời đại thương mại số phát triển mạnh mẽ?

Hàng loạt chợ truyền thống vắng bóng khách hàng

Từng là nơi buôn bán sầm uất, nay nhiều chợ truyền thống tại TP.HCM rơi vào cảnh đìu hiu. Ghi nhận tại chợ Tân Bình, một đầu mối lớn về hàng thời trang sỉ, cho thấy không khí bán buôn ảm đạm, nhiều sạp gần như không có người ghé mua cả ngày.

Chị Ngô Thị Đông, tiểu thương ba đời gắn bó với chợ Bà Chiểu, chia sẻ:

“Từ sau dịch covid-19, sức mua giảm nghiêm trọng, nhóm ngành hàng thời trang ế ẩm kéo dài. Nhiều tiểu thương vẫn cố gắng bám trụ vì chợ là nghề truyền thống gia đình, nhưng tương lai rất mờ mịt.”

Tình trạng tương tự cũng diễn ra tại chợ Thủ Đức, nơi chỉ còn nhóm hàng thực phẩm duy trì được sức mua, còn lại như hóa mỹ phẩm, đồ gia dụng, thời trang đều rơi vào cảnh “chờ khách”.

Vì sao tiểu thương bỏ chợ?

Theo bà Bùi Thị Ánh Nguyệt, đại diện ban quản lý chợ Phạm Văn Hai, số lượng sạp nghỉ bán tăng mạnh trong 2–3 năm qua, từ 1.698 quầy chỉ còn hơn 900 hoạt động. Nguyên nhân đến từ việc tiểu thương ế ẩm kéo dài, trong khi chợ tự phát bủa vây, tạo cạnh tranh không lành mạnh.

Một số chợ truyền thống xuống cấp, hệ thống thoát nước hỏng, không gian bức bí, vệ sinh kém… khiến người dân ngại bước vào mua sắm. Trong khi đó, chợ lấn chiếm vỉa hè và bán hàng không qua thuế phí lại hoạt động rầm rộ quanh khu vực chợ chính, khiến thương nhân “chính thống” ngày càng khó sống.

Công nghệ là cứu cánh, nhưng không dễ áp dụng

TP.HCM từng tổ chức các khóa tập huấn livestream, bán hàng online tại chợ, nhưng hiệu quả chưa như kỳ vọng. Ông Nguyễn Văn Quyền, thương nhân lâu năm tại chợ Bình Tây, cho biết:

“Nhiều người bán lớn tuổi không rành công nghệ, trong khi sạp chật chội, khó livestream. Việc đào tạo online thiếu bài bản nên khó tạo chuyển biến rõ rệt.”

Ngoài ra, theo bà Nguyệt, thương mại điện tử phát triển quá mạnh, nhiều mặt hàng được bán online với giá rẻ bất ngờ khiến thương nhân truyền thống không thể cạnh tranh, dù đã giảm giá đến mức không còn lợi nhuận.

Giải pháp nào để cứu chợ truyền thống?

Để vực dậy chợ truyền thống, giới chuyên gia và ban quản lý các chợ cho rằng cần một hệ sinh thái hỗ trợ toàn diện:

  • nâng cấp hạ tầng chợ, đảm bảo sạch sẽ, thoáng mát, có chỗ đậu xe và tiện lợi cho người tiêu dùng
  • kiểm soát chợ tự phát, bán hàng lấn chiếm vỉa hè, đảm bảo công bằng cho tiểu thương đóng thuế, thuê mặt bằng hợp pháp
  • hỗ trợ kỹ thuật số, từ đào tạo kỹ năng livestream, lập gian hàng online đến truyền thông marketing
  • gắn chợ truyền thống với du lịch, biến chợ thành điểm đến trải nghiệm văn hóa, ẩm thực địa phương như mô hình tại Thái Lan, Nhật Bản

Ngoài ra, có ý kiến đề xuất giải thể các chợ hoạt động yếu kém, dồn nguồn lực đầu tư cho những chợ tiềm năng, có vị trí thuận lợi và thương hiệu lâu đời.

Từ truyền thống đến hiện đại: chợ cần bước chuyển đổi số

Sở Công Thương TP.HCM đang xây dựng đề án tổng thể phát triển chợ truyền thống, hướng tới thích ứng với chuyển đổi số và thay đổi hành vi tiêu dùng. Mục tiêu không chỉ là “giải cứu tiểu thương” mà còn giúp chợ truyền thống phát triển bền vững trong thời đại số hóa.

Tuy nhiên, để đề án không chỉ nằm trên giấy, cần sự phối hợp từ nhiều phía: nhà nước đầu tư chính sách, thương nhân thay đổi tư duy, người dân ủng hộ tiêu dùng có trách nhiệm.

Theo: Tuổi trẻ