Cuộc sống hiện đại thật thú vị—nhưng nhịp sống hối hả cũng mang đến những lo nghĩ, áp lực, căng thẳng, lo âu và thậm chí cả kiệt quệ tinh thần. Vậy nên trong bộn bề cuộc sống ai cũng mong muốn mình sống thật khỏe mạnh.
Bác sĩ Dương Cảnh Đoan vốn là bác sĩ tâm thần nổi tiếng ở Philadelphia đã đăng tải một loạt bài có tựa đề “Diễn đàn ba cấp bác sĩ” để chia sẻ những hiểu biết sâu sắc về sức khỏe thể chất lẫn tinh thần. Sau đây là bản ghi bài nói chuyện của ông được đăng trên trang Epoch Health.
Hạ y trị bệnh, Trung y trị nhân, Thượng y trị quốc. Sức khỏe là mối quan tâm của tất cả mọi người. Chào mừng mọi người đến với Diễn đàn ba cấp bác sĩ. Tôi là bác sĩ Dương.
Trong buổi nói chuyện trước, chúng ta đã nói về khái niệm điều trị y tế bậc thấp. Phương pháp này vốn điều trị các bệnh đã biểu hiện rõ, đang đe dọa tính mạng hoặc gây đau đớn trầm trọng cho bệnh nhân. Hầu hết các phương pháp điều trị y tế phổ biến đều nằm ở bậc này.
Hôm nay, chúng ta sẽ bàn về cách điều trị bậc trung. Các phương pháp điều trị bậc trung nhìn nhận con người là một thực thể vô cùng phức tạp với khác biệt lớn về tiềm năng di truyền và các đặc điểm khác nhau. Các phương pháp điều trị ở bậc này cũng cho rằng con người không chỉ có một cấu trúc vật lý mà còn có một hệ thống sinh hóa rất rất phức tạp và đa dạng tùy vào mỗi người.
Phần thần điều khiển cơ thể
Trong suốt cuộc đời mình, chúng ta liên tục thở ra và hít vào, ăn uống và thải xuất. Trong cơ thể có một tập hợp các cấu trúc năng lượng và hệ thống tuần hoàn không ngừng chuyển động. Điều này cho phép cơ thể duy trì tốt chức năng thể chất và tâm lý. Nhưng dù vậy, con người vẫn chưa hoàn thiện.
Vấn đề sức khỏe
Lấy xe hơi làm ví dụ. Mặc dù xe hơi có cấu trúc khung sườn, dầu, nước, mạch điện và động cơ nhưng vẫn không thể di chuyển được mà phải cần tài xế khởi động xe. Con người cũng vậy, cần phải có phần thần điều khiển cơ thể. Không có phần thần, người ta sẽ không thể là một người hoàn chỉnh, có giá trị, và có ý nghĩa trong xã hội. Theo nghĩa đó, cấu tạo của con người thực sự rất phức tạp.
Trên thực tế, Trung y cổ đại có hiểu biết rất thấu đáo về những điều này. Trong “Hoàng đế nội kinh” có một hệ thống đầy đủ những luận đàm sâu sắc về phần tinh, phần thần, ý muốn và ý chí, tất cả đều thuộc về phần thần của thân thể người.
Dựa trên những luận đàm này, có một số chuẩn mực cần thiết cho phần thần của con người. Đó là nhân, nghĩa, lễ, trí, tín. Vì vậy, Trung y yêu cầu mọi người phải có sự bình hòa trong tâm và tin rằng việc cải thiện tinh thần chính là chìa khóa của sức khỏe và thông qua đó thực sự có thể đạt được sự thư thái trong tâm hồn.
Cảm xúc là một loại năng lượng mạnh mẽ. Khi cảm xúc không bình yên, hệ thống năng lượng trong cơ thể sẽ mất cân bằng, gây ra nhiều rối loạn chức năng và ảnh hưởng đến nhiều phản ứng sinh hóa khác nhau bên trong cơ thể. Theo thời gian, các loại bệnh tật khác nhau sẽ kéo đến.
Trung y trí tuệ và huyền thoại: Những cơ sở khoa học
Y học hiện đại phát triển chỉ trong một thời gian ngắn, với lịch sử chỉ hơn 200 năm nhưng tiến triển vô cùng nhanh. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu y học hiện đại đã nhiều lần chứng minh rằng kiến thức của Trung y rất có giá trị và có cơ sở khoa học.
Ví dụ, hiện nay chúng ta biết người bị căng thẳng tinh thần có thể dẫn tới hệ thần kinh mất cân bằng và có nhiều trở ngại. Điều này có thể dẫn đến rối loạn nội tiết, từ đó gây ra rối loạn hệ miễn dịch. Với tình trạng này, tất cả các loại bệnh tật về tâm sinh lý, thể chất và tinh thần sẽ phát sinh. Y học hiện đại cũng nhìn nhận khía cạnh này rất rõ ràng.
Quan trọng hơn, y học hiện đại cho rằng việc sở hữu gene gây bệnh không nhất thiết có nghĩa là bị bệnh. Kết quả nghiên cứu y học hiện đại đã phát hiện ra rằng mỗi chúng ta đều có hàng ngàn loại tiềm năng di truyền khác nhau, hoặc đột biến, nhưng điều này không có nghĩa là chúng sẽ gây ra vấn đề. Chỉ khi đột biến ảnh hưởng đến cấu trúc và chức năng của một số phân tử protein lớn hơn thì mới có tác động. Vì vậy, ngay cả người được sinh ra với một số khiếm khuyết di truyền nhất định cũng không có nghĩa là họ sẽ bị bệnh. Hoàn toàn không phải như vậy.
Như chúng ta đều biết, rất nhiều yếu tố môi trường, chẳng hạn như tình trạng dinh dưỡng, các chất gây ô nhiễm khác nhau như kim loại nặng, chất độc hoặc nhiễm trùng, đều ảnh hưởng đến sự điều tiết của gene đột biến. Căng thẳng tinh thần cũng ảnh hưởng đến gene. Biểu hiện gene có thể được bật hoặc tắt. Nếu giảm căng thẳng tốt, ăn uống điều độ, tập thể dục và hít thở đúng cách, thì nhiều gene xấu vốn có thể đã bị kích hoạt sẽ được loại bỏ.
Nói cách khác, mặc dù người có yếu điểm hoặc khiếm khuyết di truyền đi nữa thì cũng không nhất thiết gây ra bệnh tật. Y học hiện đại gọi là y học di truyền môi trường, hay chính thức gọi là di truyền học biểu sinh (epigenetics). Tất nhiên, chúng ta cũng nói về y học chính xác (precision medicine) thời nay, vốn là phương pháp xác định tình trạng sức khỏe và kế hoạch điều trị cho bệnh nhân dựa trên đặc điểm di truyền và tình trạng di truyền của chính họ. Trên thực tế, Trung y đã nhận ra điểm này từ lâu. Con người vốn có thể chất khác nhau và sở hữu những yếu tố bẩm sinh rất khác nhau.
Phương pháp tiếp cận bậc trung đối với sức khỏe
Y học ngày nay nhìn nhận các phương pháp giảm căng thẳng, cải thiện sức khỏe tinh thần, cải thiện dinh dưỡng cũng như tác dụng của việc tập thể dục, tất cả đều tác động sâu sắc đến việc bệnh tật xuất hiện, tiến triển, và trở nên xấu đi.
Vì vậy, để giữ sức khỏe tốt, chúng ta có thể không chỉ dựa vào bác sĩ và uống thuốc mà tự mình cũng làm được rất nhiều thứ. Xét cho cùng, bạn hoàn toàn có khả năng và có trách nhiệm giữ cho bản thân khỏe mạnh. Đây cũng chính là bản chất của những phương pháp mà bác sĩ bậc trung điều trị cho mọi người.
Bác sĩ bậc trung giúp mọi người cải thiện sức khỏe tinh thần, cách ăn uống, dinh dưỡng, lối sống, khả năng giảm căng thẳng và/hoặc chống lại căng thẳng.
Loại điều trị bậc trung này cũng bao gồm các phương pháp giải độc đối với một số bệnh nhiễm trùng và ngộ độc kinh niên. Vì vậy, trong các cuộc tọa đàm trong tương lai, chúng ta sẽ thảo luận chi tiết hơn về lĩnh vực này. Vì chúng ta có thể tự mình thực hiện hầu hết các phương pháp đó nên thông tin này sẽ mở đường cho việc chúng ta hoàn toàn có thể chủ động trong việc giữ gìn và cải thiện sức khỏe.
Các bác sĩ bậc trung điều trị cho mọi người đều dùng các phương pháp đưa cơ thể từ trạng thái ốm yếu thành khỏe mạnh, từ đó ngăn tình trạng ốm yếu xấu đi thành bệnh tật. Điều này cho phép bệnh nhân tránh các phương pháp điều trị y tế bậc thấp cần thiết để điều trị các biểu hiện của bệnh.
Tiến sĩ Dương Cảnh Đoan (Jingduan Yang) có bằng M.D (Bác sĩ y khoa), là thành viên của Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ (F.A.P.A.) và là bác sĩ tâm thần có chứng nhận chuyên về Trung y cho các bệnh kinh niên về tâm thần, hành vi và thể chất. Ông đã đóng góp cho các cuốn sách “Tâm thần học tích hợp,” “Các vấn đề về thuốc,” và “Liệu pháp tích hợp cho bệnh ung thư.” Đồng tác giả “Hướng về phương Đông: Bí quyết cổ xưa về sắc đẹp+sức khỏe cho thời hiện đại” của HarperCollins và “Châm cứu lâm sàng và Trung y” của Oxford Press. Tiến sĩ Dương cũng là người sáng lập Viện Y học Tích hợp Dương và Viện Châm cứu Lâm sàng Hoa Kỳ, đồng thời là Giám đốc điều hành của Northern Medical Center, Middletown, New York, kể từ tháng 07/2022.