Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam đang dần hiện thực hóa khi được đề xuất trình Quốc hội vào năm 2024, với mục tiêu có thể khởi công vào cuối năm 2027.

Đây được xem là một trong những công trình hạ tầng giao thông trọng điểm của quốc gia, kỳ vọng thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển kinh tế – xã hội, tạo nên đột phá lớn về kết nối vùng, giảm tải cho giao thông đường bộ và hàng không.

Tổng quan về dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam

Tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam có chiều dài khoảng 1.545 km, nối liền hai đầu đất nước từ Hà Nội đến TP.HCM, đi qua 20 tỉnh, thành phố. Với tốc độ thiết kế lên tới 350 km/h, tuyến đường sẽ giúp rút ngắn thời gian di chuyển giữa hai miền từ hơn 30 giờ xuống còn khoảng 5-6 giờ, mang lại lợi ích to lớn về mặt thời gian, kinh tế và xã hội.

Dự kiến tổng mức đầu tư của toàn bộ dự án lên tới khoảng 67,34 tỷ USD. Trong đó, vốn nhà nước sẽ đầu tư cho phần kết cấu hạ tầng, còn các doanh nghiệp tư nhân có thể tham gia vào phần mua sắm thiết bị, đầu máy, toa xe và khai thác vận hành.

Lộ trình triển khai và chia giai đoạn

Theo kế hoạch, dự án sẽ được chia thành hai giai đoạn chính:

  • Giai đoạn 1 (2027-2035): Ưu tiên triển khai đoạn Hà Nội – Vinh và Nha Trang – TP.HCM. Đây là những khu vực có mật độ dân cư cao, nhu cầu đi lại lớn và kết nối các trung tâm kinh tế trọng điểm.
  • Giai đoạn 2 (sau 2035): Hoàn thành đoạn còn lại Vinh – Nha Trang, để tạo nên một tuyến đường sắt xuyên suốt Bắc – Nam với tốc độ cao.

Việc chia giai đoạn sẽ giúp tối ưu hóa nguồn vốn đầu tư và giảm áp lực ngân sách nhà nước trong một thời điểm.

Lợi ích kinh tế – xã hội nổi bật

Đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam không chỉ đơn thuần là một tuyến giao thông mới, mà còn là động lực phát triển mạnh mẽ cho kinh tế đất nước. Một số lợi ích quan trọng có thể kể đến:

  • Kết nối vùng và phát triển kinh tế: Dự án sẽ kết nối các vùng kinh tế trọng điểm, thúc đẩy luồng giao thương hàng hóa và dịch vụ giữa các địa phương, tạo điều kiện phát triển đồng đều.
  • Giảm áp lực giao thông: Tuyến đường này sẽ giúp giảm tải cho các tuyến đường bộ và hàng không, đặc biệt là trong các dịp cao điểm lễ Tết.
  • Bảo vệ môi trường: Đường sắt tốc độ cao sử dụng năng lượng điện, phát thải khí thấp, góp phần bảo vệ môi trường và phù hợp với mục tiêu phát triển bền vững.

Những thách thức và kỳ vọng

Tuy là dự án có nhiều tiềm năng, nhưng đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam cũng đối mặt với không ít thách thức. Vấn đề lớn nhất là huy động nguồn vốn và lựa chọn công nghệ phù hợp. Ngoài ra, việc giải phóng mặt bằng, chuyển giao công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực cũng cần được chuẩn bị kỹ lưỡng.

Việc hợp tác với các quốc gia có kinh nghiệm như Nhật Bản, Hàn Quốc hay Đức đang được tính toán nhằm đảm bảo an toàn, chất lượng và hiệu quả vận hành. Chính phủ cũng đặt mục tiêu xây dựng hệ sinh thái đường sắt đồng bộ, bao gồm cả logistics, bảo dưỡng và phát triển công nghiệp phụ trợ.

Định hướng phát triển giao thông quốc gia

Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam nằm trong chiến lược phát triển hệ thống giao thông vận tải quốc gia đến năm 2050, theo đó Việt Nam sẽ ưu tiên phát triển các phương thức vận tải hiện đại, hiệu quả và thân thiện với môi trường.

Nếu được triển khai đúng tiến độ, tuyến đường sắt này sẽ trở thành biểu tượng của quá trình hiện đại hóa hạ tầng, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trong khu vực và quốc tế.