Giá vàng lập kỷ lục 3.532 USD/ounce, tăng hơn 90% kể từ cuối năm 2022. Nhưng điều gì thực sự đứng sau đợt bứt phá ngoạn mục này, và nó nói gì về tương lai kinh tế thế giới?

Động lực bề nổi: Lãi suất và chính trị Mỹ tạo cú hích tức thời

Thị trường đặt cược với xác suất 92% rằng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ giảm lãi suất 25 điểm cơ bản trong cuộc họp ngày 17/9; thậm chí có thể giảm 50 điểm nếu dữ liệu việc làm yếu. Lãi suất thấp làm giảm chi phí cơ hội của việc nắm giữ vàng; khiến kim loại quý này trở nên hấp dẫn hơn.

Bên cạnh đó, nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Donald Trump gây thêm bất ổn với chính sách an nin; thương mại và áp lực trực tiếp lên Fed. Những động thái này làm dấy lên lo ngại về tính độc lập của ngân hàng trung ương Mỹ; khiến giới đầu tư tìm đến vàng như kênh trú ẩn an toàn.

Động cơ sâu xa: Làn sóng “phi đôla hóa” của ngân hàng trung ương

Nếu lãi suất và chính trị Mỹ chỉ là những con sóng bề mặt; thì động lực thực sự đẩy giá vàng lên đỉnh nằm ở xu hướng mua vàng quy mô lớn của các ngân hàng trung ương.

Từ năm 2022, lượng vàng mua ròng hàng năm vượt 1.000 tấn – gấp đôi mức trung bình 2016–2021. Trung Quốc, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ và Ba Lan dẫn đầu xu hướng này nhằm giảm phụ thuộc vào đồng USD; đặc biệt sau khi dự trữ ngoại hối của Nga bị phương Tây đóng băng năm 2022.

Vàng, một tài sản trung lập và không chịu sự kiểm soát của bất kỳ quốc gia nào; đang trở thành công cụ bảo vệ chủ quyền tài chính.

Nghịch lý đáng lo: Trái phiếu mất vị thế “nơi trú ẩn”

Khác với những giai đoạn bất ổn trước đây, lần này vàng tăng mạnh trong khi lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ, Đức, Anh cũng leo cao ; dấu hiệu nhà đầu tư và ngân hàng trung ương không còn coi nợ công phương Tây là tài sản an toàn tuyệt đối.

Theo chuyên gia Ipek Ozkardeskaya (Swissquote Bank), tỷ trọng vàng trong dự trữ ngoại hối năm 2025 đã vượt lượng trái phiếu chính phủ Mỹ mà nhiều ngân hàng trung ương nắm giữ. Đây là “lá phiếu bất tín nhiệm” đối với nợ công Mỹ và hệ thống tài chính phương Tây.

Bức tranh toàn cảnh: Nhà đầu tư đổ xô mua vàng, ngành trang sức đứng ngoài

Không chỉ ngân hàng trung ương, dòng vốn ETF cũng đổ mạnh vào vàng, đạt 397 tấn chỉ trong nửa đầu năm – mức cao nhất từ đại dịch 2020. SPDR Gold Trust, quỹ ETF vàng lớn nhất thế giới, đang nắm giữ lượng vàng cao nhất 3 năm qua.

Natasha Kaneva (J.P. Morgan) dự báo giá vàng có thể đạt 3.675 USD/ounce cuối 2025 và chạm 4.250 USD vào 2026. UBS thậm chí cho rằng mức 4.000 USD/ounce hoàn toàn khả thi nếu địa chính trị xấu đi.

Trong khi đó; nhu cầu vàng trang sức – nguồn cầu vật chất truyền thống – lại giảm 14% do giá quá cao; đặc biệt tại Trung Quốc và Ấn Độ. Đợt tăng giá lần này rõ ràng được thúc đẩy bởi nhu cầu trú ẩn tài chính chứ không phải tiêu dùng.

Vàng quay lại vị thế “tiền tệ tối thượng”

Đợt tăng giá lịch sử của vàng không phải là bong bóng đầu cơ; mà là dấu hiệu cho sự thay đổi sâu sắc trong nhận thức toàn cầu về rủi ro và giá trị. Khi các ngân hàng trung ương chuyển từ “giấy” (trái phiếu) sang “kim loại” (vàng); họ đang gửi đi thông điệp mạnh mẽ: vàng trở lại đúng vai trò lịch sử – không chỉ là hàng hóa; mà là tiền tệ tối thượng và thước đo của niềm tin vào hệ thống tài chính.

Theo: Khai Mở

Từ Khóa: