Tình trạng giới trẻ sống cực đoan xuất phát từ áp lực, mạng xã hội và khủng hoảng bản sắc. Bài viết này phân tích sâu nguyên nhân, chỉ ra những giá trị truyền thống có thể chữa lành, và đưa ra bước đi cụ thể cho gia đình, nhà trường và chính các bạn trẻ để sống cân bằng, tích cực hơn.
- Hơn 130 trường hợp vi phạm giao thông bị xử lý trong buổi sáng
- Suất ăn bán trú 15.000 đồng ở trường miền núi gây chú ý: Phụ huynh nói gì?
- Giá vàng miếng lao dốc hơn 2 triệu đồng, chênh lệch với thế giới còn 15 triệu
Vì sao giới trẻ rơi vào lối sống cực đoan?
- Tìm kiếm bản sắc: Thanh niên đang xây dựng “cái tôi”. Khi bản sắc chưa rõ, họ dễ chọn thái cực để cảm thấy thuộc về.
- Bong bóng thông tin: Thuật toán mạng xã hội ưu tiên cảm xúc mãnh liệt. Nội dung cực đoan lan nhanh hơn.
- Áp lực và stress: Học hành, việc làm, tài chính làm giảm khả năng kiên nhẫn và suy xét.
- Thiếu kỹ năng quản lý cảm xúc: Nhiều bạn chưa học cách dừng lại, phân tích, và đối thoại.
- Khao khát công nhận tức thì: Like, share tạo phản hồi nhanh — khuyến khích hành vi biểu đạt cực đoan để “được chú ý”.
Hiểu đúng nguyên nhân giúp chúng ta chọn giải pháp phù hợp: không phải “dẹp” cảm xúc của giới trẻ, mà là hướng dẫn họ xử lý cảm xúc và tìm điểm tựa bền vững.
(Ảnh: Mucnews)
Giá trị truyền thống nào giúp giới trẻ chống lại cực đoan — và vì sao chúng hiệu quả?
Dưới đây là những giá trị truyền thống cụ thể, kèm cách chúng cải thiện tư duy và hành vi của giới trẻ :
Nhẫn nhịn (nhẫn) — giúp tạm dừng trước khi phản ứng
Tác dụng: giảm hành vi bộc phát, tạo không gian để suy xét.
Cách dạy: luyện “quy tắc 3 phút” — trước khi trả lời online, đợi 3 phút, nghĩ 3 lý do có thể khác.
Lễ nghĩa — dạy cách đối thoại văn minh
Tác dụng: thay thế công kích bằng cách hỏi/ lắng nghe.
Cách dạy: luyện kịch bản đối thoại (ví dụ: “Mình muốn hiểu hơn, bạn có thể giải thích thêm không?”).
Nhân ái & đồng cảm — giảm thái độ phân cực
Tác dụng: nhìn người khác với nhân tính, giảm khả năng gán ghép, phán xét.
Cách dạy: tham gia hoạt động cộng đồng, làm việc nhóm với mục tiêu giúp đỡ người thật.
Uống nước nhớ nguồn & khiêm nhường — xây dựng nền tảng bản sắc
Tác dụng: tạo gốc rễ văn hóa, giúp thanh niên tự tin nhưng không cực đoan.
Cách dạy: kể chuyện gia đình, tham gia ngày lễ truyền thống, học sử địa phương.
Trung dung — rèn khả năng cân bằng quan điểm
Tác dụng: cho phép nhìn nhiều chiều, giảm tư duy “được / mất” cực đoan.
Cách dạy: bài tập “nêu 3 điểm thuận và 3 điểm nghịch” cho mỗi vấn đề.
Tại sao truyền thống có hiệu lực?
Vì chúng không phải là mệnh lệnh vô cảm. Những giá trị này cung cấp khung đạo đức, cảm xúc và cộng đồng — ba yếu tố giúp một người có khả năng chịu đựng, suy xét và kết nối. Khi thanh niên có gốc rễ (identity), họ ít cần khẳng định bản thân bằng thái cực.
Hành động cụ thể — chương trình cho gia đình, trường học và chính giới trẻ
Dưới đây là các bước thực tiễn, dễ áp dụng, theo mô hình “Nghe — Dạy — Thực hành”:
A. Gia đình — nơi bắt đầu
- Buổi kể chuyện gia đình hàng tuần (30–45 phút): ông bà, cha mẹ kể một giai thoại, bài học đạo lý.
- Luật gia đình về mạng xã hội: trước khi đăng/ bình luận, áp dụng “quy tắc 3 phút”.
- Phòng tâm sự định kỳ: bố mẹ lắng nghe 15 phút không phán xét mỗi tuần.
- Thực hành tôn trọng: dạy con cách nói “cảm ơn”, “xin lỗi” và lắng nghe.
B. Nhà trường — giáo dục kỹ năng sống
- Môn kỹ năng sống có nội dung:
- Kỹ năng quản lý cảm xúc (nghĩ — thở — trả lời).
- Đọc đa nguồn, phân biệt tin giả.
- Thảo luận tranh luận có tôn trọng (debate theo luật).
- Hoạt động trải nghiệm: làm dự án cộng đồng (tăng đồng cảm, giảm cảm giác cô độc).
- Mentorship: kết nối học sinh với người lớn làm nghề/truyền thống (nghệ nhân, cựu học sinh).
C. Cộng đồng & truyền thông — tạo môi trường hỗ trợ
- Chiến dịch local “Lắng nghe & Trả lời”: tổ chức diễn đàn trẻ — già, thanh niên trình bày quan điểm, người lớn phản hồi bằng câu hỏi.
- Nội dung mạng xã hội tích cực: khuyến khích micro-content kể về hành động nhỏ mang giá trị truyền thống.
- Không trừng phạt hãy nhẹ nhàng: khi có hành vi cực đoan, ưu tiên đối thoại phục hồi hơn là phán xử công khai.
Đo lường tiến triển — dấu hiệu cho thấy chiến lược có hiệu quả
- Ít tranh cãi công khai, nhiều cuộc đối thoại riêng tư xây dựng.
- Thanh niên tham gia hoạt động cộng đồng tăng.
- Gia đình báo cáo giảm mâu thuẫn do mạng xã hội.
- Học sinh có kỹ năng tranh luận lịch sự cao hơn.
Giá trị truyền thống không phải là một tấm áo cũ; đó là bộ công cụ cảm xúc và xã hội giúp giới trẻ điều tiết cảm xúc, xây dựng bản sắc và tránh rơi vào “giới trẻ sống cực đoan”. Khi gia đình, trường học và cộng đồng cùng hành động, thế hệ trẻ có thể vừa hiện đại, vừa giữ gốc rễ — vững vàng và nhân văn.