Giá gạo tăng kỷ lục khiến người dân Nhật Bản phải xếp hàng nhiều giờ để mua gạo trợ giá, trong khi chính phủ khẩn cấp cải tổ chính sách nông nghiệp.

Giá gạo tăng vọt, người dân đổ xô tích trữ

Một số người dân đã bắt đầu tích trữ gạo.ẢNH: NGƯỜI QUAN SÁT

Tại thị trấn Atami gần Tokyo, cảnh tượng xếp hàng kéo dài hàng giờ để mua gạo trợ giá đang trở nên phổ biến. Một cặp vợ chồng lớn tuổi ra về tay trắng sau khi gạo vừa bán đã hết sạch. “Thật không thể tin nổi Nhật Bản lại rơi vào tình cảnh này”, ông Yujiro Osaki, 46 tuổi, chia sẻ sau khi mua được một túi gạo 3kg.

Hiện giá trung bình một bao gạo 60kg thu hoạch năm 2024 đã lên tới 26.400 yên (hơn 4,7 triệu đồng) – mức cao kỷ lục. Tình trạng khan hiếm không chỉ đến từ vụ mùa kém năm 2023 mà còn do xu hướng tích trữ gạo trong dân và động thái găm hàng của các thương lái.

Chính phủ ra tay, cải tổ chính sách khẩn cấp

Trước tình hình căng thẳng, Thủ tướng Shigeru Ishiba đã thành lập Ủy ban đặc biệt cấp Nội các để cải cách chính sách ngành lúa gạo. Ông cũng thay Bộ trưởng Nông nghiệp, bổ nhiệm chính trị gia trẻ Shinjiro Koizumi với kỳ vọng tạo ra đột phá.

Đáng chú ý, Nhật Bản đã lần đầu tiên xả kho gạo dự trữ quốc gia không phải vì thiên tai. Tuy nhiên, lượng gạo tung ra thị trường vẫn không đủ, khiến cảnh xếp hàng tiếp tục tái diễn tại nhiều siêu thị.

Trợ giá lỗi thời, nông dân ít vẫn có tiếng nói lớn

Chuyên gia Kazuhito Yamashita cho rằng các chính sách bảo hộ và “set-aside” – trả tiền để nông dân không trồng lúa – đã khiến sản lượng bị hạn chế trong nhiều năm. Dù chính sách này đã bị bãi bỏ từ năm 2018, hậu quả vẫn còn dai dẳng.

Hiện nông dân Nhật chỉ chiếm chưa đến 1% dân số nhưng vẫn có ảnh hưởng chính trị lớn nhờ hệ thống bầu cử ưu ái nông thôn. Điều này khiến cải cách chính sách nông nghiệp gặp nhiều rào cản, dù tình trạng khan hiếm gạo đang trở nên nghiêm trọng hơn bao giờ hết.

Một số siêu thị đã khuyến khích người tiêu dùng chuyển sang các nguồn tinh bột thay thế như mì hoặc bánh mì.Trong khi các hợp tác xã – chiếm khoảng 40% thị phần ; vẫn gặp khó khi buộc phải bán gạo ở giá cao để tránh lỗ.

Theo: NGƯỜI QUAN SÁT