Những ngày gần đây, Hà Nội liên tục xuất hiện trong nhóm thành phố ô nhiễm nhất thế giới khi bụi mịn PM2.5 tăng mạnh. Giao thông dày đặc, xây dựng liên tục và nghịch nhiệt mùa đông khiến chất lượng không khí nhiều thời điểm xuống mức đỏ.

Chỉ số AQI tăng mạnh, nhiều điểm đo đạt mức rất xấu

Từ đầu mùa đông, tình trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội diễn biến phức tạp. Sáng 30/11, dữ liệu IQAir xếp Hà Nội thứ 5 toàn cầu với chỉ số AQI 225, ngang mức các đô thị ô nhiễm như Delhi hoặc Kolkata. Trên bản đồ quan trắc, nhiều điểm đo tại Hà Nội ghi nhận mức rất xấu. Thanh Xuân đạt AQI 232. Lê Duẩn đạt 231. Tây Hồ lên đến 282. Vĩnh Tuy ở mức 223. Những con số này phản ánh sự chênh lệch rõ rệt giữa các khu vực.

Đến tối cùng ngày, chất lượng không khí vẫn không cải thiện. Lúc 18h, Hà Nội đứng thứ 2 toàn cầu với AQI 197. Đến 19h, thành phố đứng thứ 3 với AQI 192.
Nhiều người dân đeo khẩu trang dày khi di chuyển ngoài trời để hạn chế hít phải lớp bụi dày đặc. Nhiều tuyến phố chuyển màu xám đục, ảnh hưởng đến sinh hoạt và sức khỏe.

Theo ông Lê Hoài Nam – Phó Cục trưởng Cục Môi trường – ô nhiễm không khí tại Việt Nam xuất phát chủ yếu từ bụi mịn PM2.5. Nồng độ bụi tại Hà Nội và đồng bằng sông Hồng liên tục ở mức cao, đặc biệt khi thời tiết chuyển lạnh và khô.

Giao thông, xây dựng và đốt phụ phẩm làm bụi mịn tăng nhanh

Nhiều nguồn phát thải cùng lúc khiến bụi mịn tích tụ mạnh trong không khí. Giao thông vận tải chiếm khoảng 12–15% lượng bụi mịn hàng ngày. Bụi từ đường phố đóng góp thêm 20–30%.

Hà Nội hiện có khoảng 7,6 triệu phương tiện lưu thông. Lưu lượng xe lớn tạo ra lượng bụi và khí thải đáng kể. Các tuyến phố đông phương tiện thường ghi nhận AQI cao hơn.

Hoạt động xây dựng cuối năm cũng là nguyên nhân quan trọng. Nhiều công trình thi công liên tục, chưa tuân thủ nghiêm quy định che chắn hoặc vệ sinh xe vận chuyển. Bụi từ công trường bị cuốn vào không khí và lan rộng. Đốt rác sinh hoạt, đốt phụ phẩm nông nghiệp và đốt vàng mã tại đền chùa cuối năm càng làm nồng độ bụi tăng.

Theo bà Lê Thanh Thủy – Phó trưởng Phòng Quản lý môi trường Hà Nội – PM2.5 tại Hà Nội có xu hướng tăng cao trong các tháng mùa đông. Khu vực nội đô thường ghi nhận AQI cao hơn do mật độ dân cư và công trình dày đặc.
Sự kết hợp của nhiều nguồn phát thải khiến chất lượng không khí Hà Nội chuyển đỏ trong nhiều giờ, gây lo ngại cho nhóm nhạy cảm như trẻ em và người cao tuổi.

Không khí lạnh khô và nghịch nhiệt khiến ô nhiễm kéo dài

Không khí lạnh khô xuất hiện liên tục trong mùa đông, kết hợp với nghịch nhiệt, khiến bụi mịn tích tụ gần mặt đất. Lớp không khí không di chuyển khiến khói bụi khó thoát lên cao.Trong năm 2024, Hà Nội trải qua bốn đợt ô nhiễm kéo dài, với PM2.5 trung bình gần gấp đôi ngưỡng khuyến cáo. Năm 2025 chưa có đợt cực đoan như năm trước, song tình trạng ô nhiễm vẫn nghiêm trọng.

Các chuyên gia nhận định khi thời tiết bất lợi kết hợp với phát thải lớn từ giao thông, xây dựng và đốt rác, chất lượng không khí suy giảm nhanh. AQI liên tục ở mức đỏ trong nhiều giờ mỗi ngày. Hoạt động sản xuất công nghiệp trong và ngoài thành phố, cùng hệ thống làng nghề sử dụng nhiên liệu đốt truyền thống, tiếp tục góp phần làm lượng bụi tăng.

Người dân được khuyến cáo theo dõi chỉ số AQI theo giờ và hạn chế vận động ngoài trời khi chất lượng không khí xuống thấp. Việc sử dụng khẩu trang đạt chuẩn và thiết bị lọc không khí trong nhà giúp hạn chế ảnh hưởng sức khỏe. Các cơ quan chuyên môn tiếp tục theo dõi diễn biến thời tiết và nguồn phát thải để đưa ra cảnh báo phù hợp trong giai đoạn ô nhiễm cao.

Theo: Khai Mở

Từ Khóa: