Trong thời điểm cúm A gia tăng, nhiều người chọn tăng đề kháng bằng vitamin, tỏi, gừng hay các món “bổ phổi”. Tuy nhiên, theo Đông y, phòng cúm A không bắt đầu từ việc bổ sung thêm, mà từ việc không làm cơ thể bị ứ trệ. 

Giữ cơ thể “thông” trước khi “tăng đề kháng”

Tư tưởng này đã được ghi trong Hoàng Đế Nội Kinh:

 “Chánh khí tồn nội, tà bất khả can.”
(Chỉ khi chánh khí suy, tà khí mới xâm nhập.)

“Chánh khí” trong Đông y không phải là thuốc bổ hay thực phẩm chức năng. Đó là khả năng điều chỉnh và thích ứng của cơ thể, như điều hòa thân nhiệt, tiết mồ hôi, đẩy đờm, loại bỏ tác nhân gây bệnh. Nếu khả năng này thông suốt, virus có thể xâm nhập nhưng khó gây bệnh nặng.

Tố Vấn viết:  “Thông tắc bất thống, thống tắc bất thông.”
                      (Thông thì không bệnh, không thông mới sinh bệnh.)

Cơ thể “không thông” biểu hiện bằng nghẹt mũi, đờm dính, đầy bụng, ngủ kém—tất cả đều là lý do khiến bệnh nặng hơn. Vì vậy, phòng cúm A bằng Đông y không phải ăn gì nhiều hơn, mà là giữ cho mũi – họng – tiêu hóa thông thoáng.

Cơ thể không thông có thể khiến cúm A nặng hơn ( Ảnh: Mucnews)

 Thực hành hằng ngày dễ áp dụng:

  • Rửa mũi bằng nước muối sinh lý để đường thở sạch, giảm môi trường bám virus.
  • Uống nước ấm thành ngụm nhỏ, không uống dồn lượng lớn một lúc.
  • Ưu tiên bữa tối nhẹ để dạ dày không phải “làm ca đêm”.

Góc nhìn khoa học hỗ trợ: Khi ngủ, hệ miễn dịch phổi hoạt động mạnh hơn; ăn quá nhiều buổi tối làm tăng trào ngược và tích tụ dịch nhầy ở họng, khiến đường thở dễ viêm hơn. Điều này trùng khớp với quan điểm “vị trệ sinh đàm” của Đông y.

Tránh sinh “đàm – thấp”: kẻ tiếp tay cho cúm A

Đông y cho rằng virus không đáng sợ bằng môi trường cho nó bám. Thương hàn luận khẳng định: “Bệnh ở phổi đa do đàm ẩm.”

Bản thảo cương mục cũng ghi: “Bách bệnh đa do đàm tác quái.” Đàm – thấp hình thành từ đồ chiên rán, quá ngọt, hoặc sữa lạnh; chúng khiến cổ họng luôn dính, là môi trường thuận lợi cho vi sinh vật phát triển.

Khoa học hiện đại nói gì?
Chất nhầy quá mức chính là phản ứng viêm. Khi dịch nhầy dày, lông chuyển trong đường thở hoạt động kém, virus bám lâu hơn và nhân lên nhiều hơn. Vì vậy, việc giảm thực phẩm sinh đàm chính là “dọn chỗ” để virus không trú ẩn được.

Không uống nước quá nhiều – đúng theo Nội Kinh

Ngược với lời khuyên “uống thật nhiều nước”, Đông y cảnh báo không nên ép uống. Tố Vấn – Ngũ tạng sinh khắc luận viết:

“Thủy nhập dĩ hòa, quá tắc thương Tỳ.” (Nước cần vừa đủ, nhiều quá hại Tỳ.)

Khi Tỳ yếu, cơ thể sinh thấp – đàm, gây bất lợi cho đường hô hấp.

Cách uống đúng để phòng cúm A:

  • Uống nước ấm, không lạnh.
  • Uống đều 2–3 giờ/lần, khoảng 150–200ml mỗi lần.
  • Tránh uống nhiều ngay trước khi ngủ.

 Khoa học củng cố: Uống quá nhiều nước làm loãng dịch vị, giảm tiêu hóa, tăng nguy cơ đầy bụng và trào ngược—yếu tố khiến cổ họng dễ viêm.

Phòng cúm A không phải “đổ mồ hôi để giải độc”

Nhiều người xông nóng hoặc tập nặng để toát mồ hôi với niềm tin “đào thải độc tố”. Điều này trái với Thương hàn luận:

“Phát hãn quá đa, dương khí ngoại thoát.” (Đổ mồ hôi quá nhiều làm mất dương khí.)

Khi dương khí suy, lỗ chân lông mở rộng, cơ thể dễ nhiễm lạnh—tạo điều kiện cho virus tấn công.

Đổ mồ hôi quá nhiều làm mất dương khí (Ảnh: Mucnews)

Một nguyên tắc quan trọng: Tập để ấm người, không phải đổ mồ hôi.
Đi bộ 20–30 phút, yoga nhẹ, đừng tắm ngay sau tập. Nếu sau tập bạn tỉnh táo, chân tay ấm, đó mới là dấu hiệu “tập đúng”.

Box thực hành phòng cúm A theo từng nhóm

Người dễ tăng cân/ăn nhiều đồ chiên: giảm sữa lạnh, trà sữa, đồ rán, giảm đàm rõ nhất.
Người gầy, tay chân lạnh: tránh nước lạnh, không ăn trái cây buổi tối, giúp Tỳ vị không bị “hàn hóa”, tăng khả năng thích ứng.
Trẻ em: không ép ăn khi ốm, không xông nóng, không dùng mật ong dưới 1 tuổi.

Phòng cúm A theo Đông y không phải chuyện “bổ sung bao nhiêu”, mà là “tránh gây nghẽn cho cơ thể”. Giữ đường thở sạch, ăn nhẹ buổi tối, giảm thực phẩm sinh đàm, uống đúng cách và tập vừa phải—đều là phương pháp bắt nguồn từ cổ thư nhưng được khoa học hiện đại chứng minh lại.

Muốn phòng cúm A, đừng vội thêm vào, hãy bắt đầu từ việc bớt đi.

Từ Khóa: