Xuất hiện mạnh mẽ từ giữa năm 2025, “quiet vacationing” – xu hướng nhân viên lén lút đi nghỉ mà không xin phép – đang lan rộng trong giới văn phòng tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Vậy điều gì khiến người lao động lựa chọn hình thức nghỉ ngơi mạo hiểm này? Họ là ai, tại sao lại sợ xin nghỉ hợp pháp và doanh nghiệp cần phản ứng ra sao để tránh khủng hoảng lòng tin và năng suất làm việc

“Quiet vacationing” là gì? Khi kỳ nghỉ trở thành điều phải giấu giếm

Trong khi nhiều doanh nghiệp đang nỗ lực xây dựng văn hóa minh bạch, hỗ trợ nhân viên nghỉ ngơi để phục hồi năng lượng, một xu hướng ngược lại lại đang nở rộ: “quiet vacationing” – tạm dịch là nghỉ phép trong im lặng.

Không xin nghỉ phép chính thức, nhiều nhân viên chọn cách du lịch kết hợp làm việc từ xa mà không thông báo với cấp trên. Họ vẫn duy trì trạng thái “online” trên ứng dụng chat công ty, lên lịch gửi email tự động vào sáng sớm hoặc tối muộn và phản hồi tin nhắn có chọn lọc để giữ vỏ bọc “đang làm việc bình thường”.

Khác với khái niệm “workcation” – làm việc từ xa khi đi du lịch với sự đồng thuận của cấp trên, “quiet vacationing” là hành vi diễn ra hoàn toàn trong bí mật, với mục tiêu vừa được nghỉ ngơi, vừa tránh rắc rối liên quan đến việc xin nghỉ phép.

Thế hệ nào đang “nghỉ lén” nhiều nhất

Ngược với suy nghĩ phổ biến cho rằng gen Z – thế hệ trẻ và linh hoạt – là những người đứng sau xu hướng này, thế hệ millennials (gen Y) mới chính là nhóm dẫn đầu.

Theo khảo sát của the Harris Poll tại Mỹ:

  • Gần 4/10 người thuộc gen Y thừa nhận từng đi nghỉ mà không thông báo với sếp.
  • 31% trong số này giả lập trạng thái hoạt động bằng cách di chuột.
  • 30% lên lịch gửi email ngoài giờ hành chính để “làm màu”.

Lý do chủ yếu? Nỗi sợ bị đánh giá thiếu chuyên nghiệp, không tận tâm và lo mất cơ hội thăng tiến nếu xin nghỉ phép hợp pháp, dù họ hoàn toàn có quyền làm vậy.

Áp lực vô hình khiến nhân viên không dám nghỉ công khai

Theo khảo sát, 4 trên 10 người thuộc thế hệ Y thừa nhận đã từng đi nghỉ mà không thông báo cho sếp (Ảnh: Getty).

Theo khảo sát của resume builder, có tới 40% người lao động cảm thấy lo lắng rằng nghỉ phép có thể ảnh hưởng tới sự ổn định nghề nghiệp. Trong một môi trường đề cao sự “luôn sẵn sàng”, việc xin nghỉ bị xem như hành động thiếu cam kết, nhất là khi khối lượng công việc không ngừng tăng và tiêu chuẩn đánh giá hiệu suất ngày càng khắt khe.

Ở các công ty có văn hóa “làm không ngơi nghỉ”, nhiều nhân viên cho biết họ cảm thấy có lỗi hoặc bị phán xét nếu rời khỏi bàn làm việc, dù chỉ một vài ngày.

Dấu hiệu nhận biết “quiet vacationing” và bài toán văn hóa doanh nghiệp

Theo chuyên gia hướng nghiệp Kyle Elliott, những dấu hiệu đáng chú ý gồm:

  • Thời gian phản hồi email hoặc tin nhắn bỗng kéo dài bất thường.
  • Nhân viên hoạt động vào khung giờ lạ (rất sớm hoặc rất muộn).
  • Không có mặt tại các cuộc họp video dù lịch họp không thay đổi.

Tuy nhiên, thay vì xem đó là gian dối cần trừng phạt, các chuyên gia khuyến nghị doanh nghiệp nên nhìn nhận đây là hệ quả của môi trường thiếu an toàn tâm lý.

“Câu hỏi không phải là ‘làm sao phát hiện họ đang nghỉ lén’, mà là ‘tại sao họ cảm thấy cần phải làm vậy’”, ông Elliott nhấn mạnh.

Rủi ro từ một kỳ nghỉ không chính thức

Mặc dù có thể giúp cá nhân giải tỏa tạm thời căng thẳng, “quiet vacationing” mang lại nhiều rủi ro dài hạn:

  • Không được nghỉ ngơi trọn vẹn: Khi đầu óc vẫn bị phân tán bởi công việc, kỳ nghỉ không thực sự mang lại hiệu quả phục hồi.
  • Mất lòng tin: Nếu bị phát hiện, nhân viên có thể bị khiển trách, mất điểm tín nhiệm hoặc thậm chí bị sa thải.
  • Tăng áp lực cho đồng nghiệp: Khi một người “biến mất”, công việc thường bị dồn cho người khác, gây ra mâu thuẫn và bất mãn nội bộ.

Doanh nghiệp cần làm gì để “dập tắt” làn sóng nghỉ phép trong im lặng?

Các chuyên gia nhân sự đồng thuận rằng giải pháp không nằm ở kiểm soát, mà ở cải thiện chính sách và văn hóa công ty.

1. Xây dựng môi trường an toàn tâm lý

Cho phép nhân viên thoải mái bày tỏ nhu cầu nghỉ ngơi mà không lo bị đánh giá tiêu cực. Lãnh đạo cần gương mẫu nghỉ phép đúng quy trình để truyền đi thông điệp: “Nghỉ ngơi là một phần của hiệu suất”.

2. Làm rõ chính sách và kỳ vọng

Minh bạch về quyền nghỉ phép, cách đăng ký và các quy định liên quan giúp nhân viên không phải đoán già đoán non hay lén lút “biến mất”.

3. Cân nhắc các giải pháp linh hoạt

Cho phép làm việc từ xa, tuần làm việc 4 ngày, hoặc sử dụng mô hình “thời gian nghỉ luân phiên” là các phương án đang được nhiều công ty toàn cầu áp dụng để giảm kiệt sức và nâng cao hiệu suất.

Kết luận: Nghỉ phép không phải là đặc quyền – đó là quyền lợi

“Quiet vacationing” không đơn thuần là một trào lưu mạng hay trò lách luật. Nó là tấm gương phản chiếu khủng hoảng niềm tin và kiệt sức trong môi trường công sở hiện đại.

Thay vì coi nghỉ phép là biểu hiện của sự yếu đuối hay thiếu cam kết, các doanh nghiệp cần định nghĩa lại khái niệm năng suất: nghỉ ngơi đúng nghĩa không làm giảm hiệu quả, mà giúp nhân viên bền bỉ, sáng tạo và gắn bó lâu dài hơn.

Bởi cuối cùng, một nhân viên khỏe mạnh, được nghỉ đúng cách, sẽ luôn là tài sản quý giá nhất của bất kỳ tổ chức nào.

Theo: Dân trí