Trong khi Apple gặp áp lực đưa sản xuất về Mỹ, một start-up nhỏ tên Purism lại âm thầm chứng minh smartphone “Made in USA” là hoàn toàn khả thi.

Apple trước áp lực và bài toán sản xuất trong nước

Thị trường công nghệ vừa xôn xao trước tuyên bố cứng rắn từ cựu Tổng thống Donald Trump. Trên mạng xã hội Truth Social, ông công khai chỉ trích Apple vì tiếp tục đặt dây chuyền sản xuất iPhone ở nước ngoài. Đồng thời, ông cảnh báo sẽ áp thuế lên đến 25% nếu Apple không đưa nhà máy trở lại Mỹ.

“Tôi đã nhiều lần nói với Tim Cook rằng iPhone bán ở Mỹ phải được sản xuất tại Mỹ, không phải ở Ấn Độ hay bất kỳ nơi nào khác,” ông Trump nhấn mạnh.

Ngay sau tuyên bố, giới tài chính lập tức phản ứng. Theo dự báo từ Wedbush – công ty phân tích thị trường tại Phố Wall – nếu Apple đưa dây chuyền về Mỹ, giá iPhone có thể tăng vọt lên tới 3.500 USD. Không chỉ vậy, quá trình chuyển đổi sẽ mất từ 5 đến 10 năm, kéo theo rủi ro lớn về chi phí và chuỗi cung ứng.

CEO Tim Cook từ lâu đã khẳng định rào cản chính không nằm ở tài chính, mà ở sự thiếu hụt hệ sinh thái công nghiệp và lực lượng kỹ sư lành nghề – điều mà Trung Quốc đã tích lũy hàng chục năm.

Khi Mỹ tăng thuế vào tháng 4, Apple không mở nhà máy ở Ohio mà chọn chuyển dây chuyền sang Ấn Độ – nơi có chi phí thấp hơn và tránh được thuế quan. Điều này cho thấy, với Apple, khái niệm “Made in USA” vẫn là bài toán nan giải.

Purism: Khi kẻ nhỏ chứng minh điều lớn

Trái ngược với ông lớn Apple, một công ty khởi nghiệp tại California lại chọn lối đi khác. Purism – do Todd Weaver sáng lập – hiện là một trong số ít doanh nghiệp sản xuất smartphone ngay tại Mỹ.

“Làm điều này ở Mỹ rất khó, có lẽ vì thế tôi là người duy nhất làm được,” Weaver nói.

Sản phẩm chủ lực của họ – Liberty Phone – được lắp ráp gần San Diego, mang dòng chữ “Made in America” như một tuyên ngôn về tự chủ công nghệ. Dù chỉ bán được vài chục nghìn máy từ năm 2018, Purism vẫn vận hành có lãi trong hai năm gần đây.

Đáng chú ý, mẫu điện thoại Librem 5 sản xuất tại Trung Quốc có giá 799 USD, trong khi Liberty Phone – sản xuất tại Mỹ – có giá 1.999 USD. Tuy nhiên, chi phí sản xuất thực tế chỉ chênh khoảng 50 USD (600 USD ở Trung Quốc và 650 USD tại Mỹ).

Theo Weaver, phần chênh lệch giá chủ yếu đến từ lợi nhuận cao hơn, chi phí kiểm tra chuỗi cung ứng và đầu tư nội địa hóa. Ông khẳng định nếu Apple có chiến lược bài bản, việc sản xuất tại Mỹ không phải là bất khả thi.

apple
Todd Weaver – CEO của Purism – tại nhà máy lắp ráp điện thoại thông minh của công ty đặt gần San Diego, California (Ảnh: Purism)

Chiến lược dài hạn hay cú sốc chính trị?

Todd Weaver cho rằng, việc buộc Apple chuyển sản xuất về Mỹ trong thời gian ngắn sẽ tạo ra cú sốc kinh tế. Thay vào đó, cần một lộ trình dài hạn với mức thuế tăng dần để doanh nghiệp thích ứng.

Tại nhà máy Purism ở Carlsbad, California, chỉ có khoảng 12 công nhân – chủ yếu là kỹ sư từ ngành quốc phòng và viễn thông. Họ sử dụng tự động hóa cho phần lớn quy trình, con người tập trung vào các khâu như hàn vi mạch, kiểm tra chất lượng và sửa chữa.

So với nhà máy Apple ở Trung Quốc – nơi hàng trăm nghìn công nhân làm việc liên tục – Mỹ rõ ràng thiếu nguồn lực kỹ thuật. Weaver thừa nhận: “Ở Trung Quốc, bạn có thể tìm cả tòa nhà đầy kỹ sư điện tử. Ở Mỹ, có khi chỉ đếm được trên đầu ngón tay.”

Bảo mật – lợi thế của sản phẩm nội địa

Bên cạnh yếu tố sản xuất nội địa, Liberty Phone còn nổi bật nhờ bảo mật vượt trội. Thiết bị chạy hệ điều hành mã nguồn mở dựa trên Linux, cho phép các chuyên gia kiểm tra mã nguồn độc lập – điều mà hệ điều hành của Apple hay Google không thể cung cấp.

Liberty Phone còn được trang bị ba công tắc vật lý giúp ngắt hoàn toàn Wi-Fi, Bluetooth, micro và camera – một mức độ kiểm soát mà iPhone không thể đạt được chỉ với “Chế độ máy bay”.

Nhờ những tính năng đặc biệt này, khách hàng chính của Purism là các cơ quan chính phủ Mỹ như FBI, Ủy ban Tình báo Hạ viện và một số tổ chức an ninh.

Cơ hội nào cho Apple và ngành công nghiệp Mỹ?

Weaver không lên án Apple, mà cho rằng tập đoàn này hoàn toàn có thể làm được như Purism nếu có chiến lược đúng đắn và sự kiên trì đủ lớn.

Ông phản đối các chính sách thuế quan bất ngờ vì chúng khiến doanh nghiệp khó lên kế hoạch dài hạn. Thay vào đó, ông đề xuất áp thuế theo từng giai đoạn để tạo động lực thay đổi dần dần.

Về phần mình, Apple đã cam kết đầu tư 500 tỷ USD vào Mỹ trong bốn năm tới và tuyển thêm 20.000 lao động. Đây có thể là một phần chiến lược “xoa dịu” áp lực chính trị, tương tự cách họ từng làm trong nhiệm kỳ trước của ông Trump.

Lời cảnh báo từ tương lai?

Theo chuyên gia Wayne Lam từ TechInsights, Purism sẽ vẫn là “tay chơi ngách”, phục vụ chính phủ và doanh nghiệp đặc thù. Tuy nhiên, trong kịch bản chính sách thuế quan trở thành quy định lâu dài, họ có thể trở thành người hưởng lợi lớn nhất.

Cuộc đối đầu giữa Apple, ông Trump và Purism không chỉ là tranh cãi về lợi nhuận hay thuế suất. Đó là hồi chuông cảnh tỉnh cho ngành công nghiệp công nghệ Mỹ – rằng một chiến lược hồi sinh sản xuất nội địa là có thể, nếu đủ tầm nhìn và lòng kiên định.

Theo: Dân trí