Từ việc thiếu ngủ; căng thẳng liên tục cho tới thói quen hại não là ăn uống sai cách; nhiều hành vi thường nhật đang trở thành nguyên nhân khiến sức khỏe não bộ suy yếu. Các nghiên cứu mới nhất cho thấy những yếu tố này có thể dẫn đến suy giảm nhận thức sớm; ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
- Thị trường chứng khoán Việt Nam lập đỉnh: Động lực nào giữ nhịp tăng?
- Thư hòa bình từ Melania Trump đến Putin
- VinFast VF 7 ghi điểm với khách Việt: Trải nghiệm mạnh mẽ, an toàn và ưu đãi lớn
Tóm tắt nội dung
Thói quen hại não – “kẻ giấu mặt” trong đời sống hiện đại

Trong nhịp sống nhanh; con người thường tập trung vào năng suất công việc mà quên mất não bộ cũng cần được nghỉ ngơi và nuôi dưỡng. Các nhà khoa học cảnh báo; nhiều thói quen hại não tưởng như vô hại lại là nguyên nhân hàng đầu gây mất tập trung, suy giảm trí nhớ và thậm chí thúc đẩy các bệnh thần kinh thoái hóa.
“Não bộ là một cơ quan bền bỉ nhưng rất nhạy cảm. Những gì chúng ta làm hằng ngày có thể quyết định não khỏe mạnh hay bị lão hóa sớm”; bác sĩ Ramon Velazquez, chuyên gia thần kinh học, nhận định.
Những hành vi thường nhật gây tổn hại não
- Thiếu ngủ: Giấc ngủ sâu là thời điểm não phục hồi và loại bỏ độc tố. Thiếu ngủ kéo dài không chỉ làm suy giảm khả năng học tập mà còn tăng nguy cơ Alzheimer.
- Làm việc quá sức: Một nghiên cứu tại Hàn Quốc cho thấy làm việc trên 52 giờ/tuần gây thay đổi cấu trúc não; ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tư duy và cảm xúc.
- Ăn uống sai cách: Thường xuyên tiêu thụ thực phẩm hại não như đồ siêu chế biến; rượu bia hoặc cá chứa thủy ngân làm tăng tình trạng viêm và tổn thương tế bào thần kinh.
- Ít vận động và ngồi lâu: Giảm lưu thông máu tới não, khiến vùng hải mã – trung tâm ký ức – suy yếu.
- Stress kéo dài: Hormone cortisol dư thừa gây teo tế bào não, cản trở khả năng hình thành ký ức mới.
- Cách ly xã hội: Giảm tương tác người – người làm mất đi sự kích thích cần thiết để duy trì các kết nối thần kinh.
Thực phẩm hại não: Nguy cơ từ bàn ăn

Chế độ dinh dưỡng được xem là yếu tố nền tảng trong bảo vệ sức khỏe não bộ. Các chuyên gia chỉ ra 5 nhóm thực phẩm hại não điển hình:
- Đồ ăn siêu chế biến nhiều phụ gia và muối.
- Cá có nồng độ thủy ngân cao như cá kiếm, cá mập.
- Đồ nướng cháy sém giàu hợp chất AGEs gây viêm não.
- Chất làm ngọt nhân tạo có nguy cơ ảnh hưởng đến hệ thần kinh.
- Rượu bia quá mức, làm teo vỏ não trước trán – nơi điều khiển tư duy logic.
Ngược lại, rau lá xanh, quả mọng, cá hồi và các loại hạt được chứng minh giúp tăng cường trí nhớ và giảm tốc độ lão hóa thần kinh.
Suy giảm nhận thức – hệ quả lâu dài
Nếu duy trì các thói quen trên, não bộ dần mất đi sự linh hoạt và khả năng thích ứng. Nghiên cứu tại Anh trên hơn 2.200 công chức trung niên cho thấy những người làm việc quá giờ có nguy cơ suy giảm nhận thức nhanh hơn, bao gồm trí nhớ yếu và khả năng giải quyết vấn đề kém.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính, đến năm 2050, số người mắc các bệnh liên quan đến suy giảm trí tuệ sẽ tăng gấp ba, trong đó lối sống và thói quen hằng ngày là yếu tố góp phần lớn.
Giải pháp bảo vệ não bộ
Các chuyên gia khuyến nghị mỗi người có thể giảm thiểu rủi ro bằng những thay đổi nhỏ:
- Ngủ đủ 7–9 tiếng mỗi ngày.
- Cân bằng giữa công việc và nghỉ ngơi, tránh làm việc quá sức.
- Ăn uống lành mạnh, hạn chế thực phẩm hại não.
- Vận động thường xuyên, tăng cường giao tiếp xã hội.
- Duy trì thói quen rèn luyện trí tuệ như đọc sách, học kỹ năng mới.
Não bộ có thể chịu đựng nhiều áp lực, nhưng sự kết hợp của thiếu ngủ, dinh dưỡng kém, stress và làm việc quá sức sẽ để lại hậu quả khó lường. Tin vui là những điều chỉnh nhỏ trong lối sống hoàn toàn có thể đảo ngược tác động tiêu cực, giúp bảo vệ sức khỏe não bộ và duy trì trí tuệ minh mẫn lâu dài.
Theo: Khai Mở