Năm 2026 đánh dấu giai đoạn cải cách mạnh mẽ về chính sách tiền lương: tăng lương tối thiểu, thay đổi cách tính BHXH, điều chỉnh lương cơ sở và dự kiến áp dụng hệ số đặc thù cho giáo viên.

Doanh nghiệp chịu áp lực điều chỉnh hệ thống trả lương khi mức tối thiểu vùng tăng đồng loạt

Từ ngày 1/1/2026, mức lương tối thiểu vùng tăng từ 250.000 đến 350.000 đồng/tháng theo quy định tại Nghị định 293/2025/NĐ-CP. Đây là mức tăng được đánh giá phù hợp với xu hướng phục hồi kinh tế, bảo đảm quyền lợi tối thiểu của người lao động trong bối cảnh giá cả hàng hoá có xu hướng leo thang.
Việc bổ sung mức lương tối thiểu theo giờ là điểm nhấn giúp điều chỉnh hoạt động trả lương cho các mô hình làm việc linh hoạt như bán thời gian, thời vụ hoặc ca kíp. Điều này tạo hành lang pháp lý rõ ràng hơn cho doanh nghiệp và người lao động, hạn chế tình trạng chi trả không thống nhất.
Từ kỳ lương tháng 1/2026, doanh nghiệp phải rà soát toàn bộ quy chế trả lương, điều chỉnh hợp đồng lao động và cập nhật lại mức đóng các loại bảo hiểm bắt buộc. Việc chậm triển khai có thể dẫn đến rủi ro pháp lý khi cơ quan chức năng kiểm tra.
Dù gây áp lực chi phí, nhưng điều chỉnh này dự kiến giúp cải thiện đời sống người lao động, từ đó ổn định lực lượng nhân sự trong dài hạn. Các chuyên gia lao động khuyến nghị doanh nghiệp nên kết hợp tăng năng suất để bù đắp chi phí phát sinh.

Người lao động thay đổi nghĩa vụ đóng và quyền hưởng BHXH khi mức tham chiếu được áp dụng

Khi Luật BHXH 2024 có hiệu lực từ 1/7/2026, mức tham chiếu chính thức thay thế lương cơ sở trong hệ thống bảo hiểm. Đây là thay đổi toàn diện nhằm tạo cơ chế đóng – hưởng linh hoạt, bám sát độ biến động của thị trường lao động và chỉ số giá tiêu dùng.
Mức lương đóng BHXH không được thấp hơn mức tham chiếu và cũng không vượt quá 20 lần mức này, giúp đưa khung thu nhập vào hệ thống minh bạch hơn. Đối với người lao động có thu nhập cao, giới hạn trần mới sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến số tiền đóng BHXH mỗi tháng.
Về quyền hưởng, các chế độ như thai sản, ốm đau, tuất hay mai táng đều được tính theo giá trị mới, đảm bảo trợ cấp phù hợp với mức sống hiện tại. Đây được xem là bước tiến giúp bảo toàn giá trị của các khoản an sinh, tránh tình trạng trợ cấp bị “tụt hậu” so với sự tăng giá của thị trường.
Tuy nhiên, doanh nghiệp và người lao động cần lưu ý rằng mức tham chiếu có thể điều chỉnh hằng năm. Điều này đồng nghĩa nghĩa vụ đóng có thể tăng thường xuyên, đòi hỏi cả hai bên phải xây dựng kế hoạch tài chính dài hạn để thích ứng.
Cơ quan BHXH sẽ ban hành hướng dẫn chi tiết để các đơn vị triển khai thuận lợi trong giai đoạn chuyển đổi.

Khu vực công và ngành giáo dục chờ đợi bước tiến mới trong cải cách tiền lương năm 2026

Trong dự toán ngân sách năm 2026, Chính phủ đã dành hơn 57.000 tỷ đồng để phục vụ cải cách tiền lương khu vực công. Hiện mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng/tháng vẫn đang được áp dụng và sẽ tiếp tục duy trì cho tới khi văn bản mới được ban hành.
Nhiều đại biểu Quốc hội đã nhiều lần đề nghị sớm điều chỉnh lương cơ sở từ đầu năm 2026 để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt ngày càng tăng của cán bộ và công chức. Trong các cuộc họp gần đây, Chính phủ yêu cầu Bộ Nội vụ đôn đốc tiến độ hoàn thiện hai nghị định quan trọng về lương cơ sở để trình trước ngày 10/12/2025.
Song hành với đó, Bộ GD&ĐT đang xây dựng nghị định liên quan chính sách tiền lương nhà giáo, trong đó điểm nổi bật là áp dụng hệ số đặc thù từ 1,15–1,30 thay cho mức tính hiện hành. Điều này có thể giúp giáo viên tăng thu nhập từ 15–30%, tuỳ vào ngạch và bậc công tác.
Dự thảo cũng xem xét bổ sung phụ cấp tư vấn tâm lý, phụ cấp trách nhiệm và phụ cấp lưu động nhằm giải quyết áp lực công việc tại từng vị trí. Nếu được ban hành đúng tiến độ, chính sách mới sẽ tạo động lực mạnh mẽ cho đội ngũ nhà giáo trong việc nâng cao chất lượng giáo dục.
Việc cải cách đồng bộ này được xem là nền tảng quan trọng để xây dựng môi trường làm việc bền vững, thu hút nhân lực chất lượng cao cho khu vực công và ngành giáo dục trong những năm tới.

Theo: Dân trí