Việc trẻ ngủ cùng mẹ hay ngủ riêng tác động đến não bộ và cảm xúc. Hiểu đúng theo từng độ tuổi giúp cha mẹ sắp xếp chỗ ngủ phù hợp.
- Làng du lịch tốt nhất thế giới 2025
- Đột nhập nhà dân cuỗm hơn 1 tỷ đồng lúc rạng sáng
- Trăm cảnh sát vây bắt nhóm giang hồ tàng trữ 10.000 viên đạn
Giới thiệu
Ngủ chung giường giúp tăng tiết oxytocin, củng cố mối liên kết tình cảm giữa mẹ và con thông qua tiếp xúc cơ thể và việc cho bú. Nhiều nghiên cứu cho thấy trẻ có gắn bó an toàn thường ít tỉnh giấc ban đêm và có giấc ngủ ổn định hơn. Nói cách khác, trẻ ngủ cùng mẹ thường có nền tảng học tập tốt hơn.
Tại nhiều quốc gia phương Đông, tỷ lệ mẹ ngủ cùng trẻ sơ sinh lên tới khoảng 80%, như ở Nhật Bản và Hàn Quốc – nơi mối quan hệ cộng sinh mẹ–con được coi trọng. Ngược lại, các nước phương Tây khuyến khích trẻ ngủ độc lập sớm, thường từ khoảng 4 tháng tuổi, với niềm tin rằng điều này thúc đẩy tính tự lập.
Hai cách tiếp cận đều có cơ sở riêng. Vậy trẻ nên ngủ cùng mẹ hay ngủ riêng? Câu trả lời phụ thuộc vào độ tuổi của trẻ.
Trẻ dưới 12 tuổi nên ngủ cùng mẹ càng nhiều càng tốt
Là mẹ của hai con, tôi cho cả hai ngủ cùng mình từ nhỏ. Việc này giúp chăm sóc con thuận tiện hơn: khi con đạp chăn, khát nước hay trở mình ban đêm, tôi có thể xử lý kịp thời.
Nếu không ngủ cùng phòng, mỗi khi trẻ khóc hay quấy, tôi phải chạy sang kiểm tra. Chỉ cần nghĩ đến khả năng con ngã khỏi giường cũng đủ khiến tôi lo lắng.
Về sinh lý giấc ngủ, giai đoạn REM (chuyển động mắt nhanh) chiếm tới 50% thời gian ngủ của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Đây là giai đoạn hoạt động thần kinh tương tự trạng thái tỉnh táo, đóng vai trò quan trọng trong việc tái cấu trúc khớp thần kinh và củng cố trí nhớ.
Chu kỳ ngủ của trẻ nhỏ khá ngắn, chỉ khoảng 40–50 phút mỗi chu kỳ, sau đó trẻ dễ tỉnh giấc. Khi ngủ cùng mẹ, trẻ cảm nhận được nhịp thở và nhiệt độ cơ thể của mẹ, từ đó kéo dài chu kỳ REM và giảm số lần thức giấc.
Từ góc độ khoa học thần kinh, giai đoạn 0–2 tuổi là thời kỳ bùng nổ khớp thần kinh. Tiếp xúc xúc giác khi ngủ cùng mẹ có thể thúc đẩy quá trình myelin hóa vỏ não cảm giác, hỗ trợ phát triển não bộ. Tuy nhiên, sau 2 tuổi, vỏ não trước trán phát triển nhanh, trẻ nên dần giảm phụ thuộc vào giấc ngủ của mẹ. Cha mẹ có thể đặt cũi cạnh giường và từ từ tập cho trẻ ngủ riêng.
Các nhà thần kinh học cho rằng những tương tác ban đêm như cho bú, vỗ về khi ngủ chung giúp kích hoạt hồi hải mã và vỏ não trước trán, hỗ trợ tái kích hoạt dấu vết trí nhớ và phát triển não bộ.
Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ khuyến cáo không nên ngủ chung giường với trẻ dưới 1 tuổi để giảm nguy cơ hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS). Nếu buộc phải ngủ chung, cần loại bỏ đồ mềm, đặt trẻ nằm ngửa và cha mẹ không hút thuốc hay uống rượu.
Sau khoảng 2 tuổi, có thể dần tập ngủ riêng giường và phòng
Khi ru con ngủ, tôi nhận thấy trẻ thường cựa quậy nhiều sau khi đã ngủ. Nếu không điều chỉnh, trẻ rất dễ lăn ngã. Vì vậy, ngủ riêng giường có thể giúp trẻ học cách kiểm soát tư thế ngủ và tăng tính tự lập.
Các nhà tâm lý học cho rằng trẻ ngủ một mình có thể phát triển kỹ năng tự trấn an sớm hơn, như mút tay hay tự điều chỉnh cảm xúc. Điều này chỉ hiệu quả khi trẻ đã có mối gắn bó an toàn với cha mẹ.
Do đó, trong giai đoạn ngủ chung ban đầu, cha mẹ cần tránh la mắng, đáp ứng kịp thời nhu cầu cảm xúc để xây dựng sự gắn bó vững chắc.
Các nghiên cứu theo dõi cho thấy trẻ ngủ độc lập từ sớm thường có khả năng tự quản lý tốt hơn, dễ thích nghi với môi trường mới, tham gia hoạt động nhóm thuận lợi và có tính tự lập cao.
Cách giúp trẻ ngủ riêng giường hiệu quả
Cha mẹ có thể áp dụng các phương pháp sau:
√ Để trẻ tự chọn ga giường, đèn ngủ nhằm tạo cảm giác mong chờ chiếc giường của riêng mình;
√ Chuẩn bị một vật an ủi như thú nhồi bông, chăn nhỏ hoặc gối để đáp ứng nhu cầu cảm xúc;
√ Tập cho trẻ ngủ trưa một mình trước khi ngủ tối;
√ Cha mẹ cần thống nhất quan điểm và cách làm;
√ Kiên trì là yếu tố then chốt, ngay cả khi trẻ nhiều lần quay lại phòng bố mẹ.
Tôi mất gần hai năm để con lớn ngủ riêng giường. Có những đêm đã khuya, con chạy vào phòng khóc vì sợ, tôi mang chăn gối để con ngủ cạnh. Những lúc đó, tôi thường chấp nhận.
Ngủ riêng giường không phải là quy tắc cứng nhắc. Khi trẻ cần, sự hiện diện của cha mẹ giúp củng cố cảm giác an toàn. Việc trẻ thỉnh thoảng quay lại phòng bố mẹ không có nghĩa là thất bại.
Trẻ quen ngủ cùng mẹ thường cần thời gian dài để thích nghi, thậm chí tới 6–7 tuổi. Điều quan trọng là cha mẹ kiên nhẫn đồng hành và hướng dẫn. Đừng lo con sẽ mãi phụ thuộc, bởi làm cha mẹ cũng có “hạn sử dụng”.
Con bạn bắt đầu ngủ riêng từ khi nào? Gia đình bạn đã gặp những khó khăn gì trong quá trình này?
Theo:IF Bedtime Parenting(bản dịch)