Trước đây, quả cân dùng để cân đong đo đếm của thương nhân luôn có khắc 4 chữ “Giao dịch công bằng”. Người kinh doanh ngày nay cũng lấy câu nói này làm phương châm hành xử trên thương trường.
Bốn chữ tuy đơn giản, nhưng đằng sau lại là một câu chuyện rất thú vị.
Nén bạc và anh Công Bằng
Từ thời xa xưa, có một người làm nghề buôn bán nhỏ tên là Công Bằng. Anh luôn đối xử với người khác chân thành, buôn bán sòng phẳng, không bao giờ lừa gạt ai.
Một ngày nọ, Công Bằng kết thúc việc buôn bán của mình, thu xếp đồ đạc về nhà. Vừa về đến cổng không biết bị vật gì làm vướng chân; anh nhìn kỹ lại thì phát hiện ra một nén bạc trắng lộ nửa phần trên mặt đất và phát sáng óng ánh. Thế là Công Bằng đào nén bạc đó lên, đem đi cân kết quả vừa đúng mười lượng; trên mặt nén bạc có khắc 8 chữ “Giao Dịch Công Bằng, ai cũng có phần”.
Trong đầu Công Bằng nghĩ: “Số bạc này là ông trời ban cho ta và người tên là Giao Dịch, ta không thể một mình dùng nó”. Vì vậy, anh quyết định đi xa 1 chuyến; vừa buôn bán vừa đi tìm người có tên là Giao Dịch.
Ngay hôm sau, Công Bằng bắt đầu đi khắp các làng xóm không ngại vất vả. Dọc đường mua chỗ nọ bán chỗ kia để kiếm sống. Mấy tháng sau, vì anh làm kinh doanh nhỏ tiền làm ra chỉ đủ ăn trong ngày. Không lâu sau thì trên người cũng không còn một xu dính túi; chỉ còn lại đĩnh bạc kia, nhưng vẫn chưa tìm thấy anh Giao Dịch.
Trên đường đi tìm, Công Bằng cuộn mình dưới hiên nhà ngủ nơi đầu đường xó chợ; quyết không màng đến mười lạng bạc kia. Thời tiết vào mùa đông, đói rét không làm lay động được quyết tâm tìm Giao Dịch của anh. Công Bằng thật thà cứ đi, cứ tìm.
Duyên hội ngộ với anh Giao Dịch
Một hôm trời chạng vạng tối, Công Bằng đến một thị trấn nhỏ, thực sự không còn sức lực nữa, liền ngã ngồi trước cửa một quán ăn, miệng vẫn không ngừng gọi: “Giao Dịch, huynh ở chỗ nào? Giao Dịch, huynh ở đâu?”. Nào ngờ, anh chủ quán ăn này lại tên là Giao Dịch, người làm nghe thấy bên ngoài có người gọi tên ông chủ, vội vã ra xem thì thấy một người quần áo tả tơi ngất trước cửa tiệm, cậu nhanh chóng vào báo với ông chủ.
Giao Dịch nghe tiểu nhị kể, liền vội vàng ra ngoài cửa dìu Công Bằng vào trong quán, vừa sai người đốt lò sưởi ấm và rót trà, vừa hỏi lý do Công Bằng đến. Khi biết Công Bằng đường xa đến tìm người để chia đôi ngân lượng, Giao Dịch vô cùng cảm động, liền nói: “Một nén bạc thôi mà, hà cớ phải như vậy, anh lấy một mình không phải là xong rồi ư? Huống hồ lại là của trên trời rơi xuống như vậy!”
Nhường nhau nén bạc
Công Bằng nói: “Trên đĩnh bạc có ghi rất rõ ràng, tôi sao có thể một mình chiếm làm của riêng chứ?”. Giao Dịch thấy Công Bằng ngay chính như vậy, thật sự tôn kính với Công Bằng. Anh cảm động buột miệng nói: “Tôi vẫn có thể sống tốt được, vậy một nửa đĩnh bạc đó tôi tặng cho anh vậy!”.
“Anh là ai?” Công Bằng ngơ ngác hỏi với vẻ không hiểu.
“Tôi tên là Giao Dịch, người mà anh ngày đêm tìm kiếm đây!”
“Aì! Tạ ơn trời cảm ơn đất, cuối cùng đã tìm được người rồi!” Công Bằng dường như quên phắt đi mệt mỏi, liền bảo Giao Dịch lấy dao ra để chia bạc. Giao Dịch cứ nhiều lần từ chối, Công Bằng không chịu, bảo tiểu nhị lấy dao chặt củi ra,
Công Bằng đặt nén bạc lên trên một tảng đá ở trong sân, giơ dao lên bổ một cái. “Xoảng” một tiếng, nửa miếng bạc văng ra rơi vào kẽ của tảng đá đó. Công Bằng thò tay vào khe hở moi đến nỗi tay chảy máu cũng không lấy được miếng bạc ra.
May mắn không phải từ trên trời rơi xuống, mà nó có nguyên nhân
Anh Giao Dịch thấy phân nửa miếng bạc còn ở trên tảng đá vừa hay có hai chữ “Công Bằng”, liền nói: “Thôi thôi, tôi không cần lấy nữa, một nửa của anh ở đây rồi”. Công Bằng trả lời: “Như thế sao được, anh không có thì tôi không thể một mình mình hưởng được”.
Giao Dịch thấy Công Bằng quả thật “công bằng”, liền cầm ra một cây xà beng, hai người cùng nhau bẩy tảng đá lên. Không ngờ có đến 10 chum đầy bạc nén chôn dưới tảng đá, trên đó đều có 8 chữ “Giao Dịch Công Bằng ai cũng có phần”.
Chuyện nhanh chóng được truyền ra khắp vùng. Không phải người ta truyền tụng sự may mắn của hai anh chàng; mà là truyền tụng phẩm chất cao quý của anh Công Bằng và anh Giao Dịch.
Sau này, những người buôn bán vì để ghi nhớ Công Bằng và Giao Dịch, đã luôn giữ tinh thần đối đãi thành thật với người khác, nên đã khắc tên của hai người họ lên trên quả cân, và nó đo cả lương tâm của thương nhân khi buôn bán.
Văn hóa kinh doanh
Câu chuyện không chỉ ngơi ca đức tính tốt đẹp của Công Bằng và Giao Dịch, mà còn là lời nhắc nhở mà Thần lưu lại cho con người trần tục khi làm ăn buôn bán, nhất định phải tuân theo chuẩn tắc: “Giữ tâm cho chính, Giao dịch công bằng hai bên sẽ đều có lợi”.
Hiện nay, đạo đức con người dần mất đi, không chừa bất cứ thủ đoạn nào để kiếm tiền. Che giấu lương tâm kiếm tiền bằng mọi giá, gian lận lừa đảo đều đã xuất hiện. Hàng giả phổ biến khắp nơi, người mua bị trả giá cao mà không mua được hàng tương xứng.
Nhưng nếu như con người tìm trở về với văn hóa truyền thống, đó mới thực sự là cuộc sống chân chính và tốt đẹp của nhân loại. Đạo lý kinh doanh và đạo lý làm người được đề cao.
Giao dịch công bằng chính là văn hóa kinh doanh.
Theo vandieuhay
Xem thêm: