Vận động viên trượt tuyết người Mỹ Eileen Gu trở thành biểu tượng và gương mặt tiêu biểu của thể thao Trung Quốc khi tuyên bố đại diện cho nước này và giành huy chương vàng cho nước chủ nhà. Các chuyên gia cho rằng, Trung Quốc âm thầm thay đổi quy định về quốc tịch để sử dụng vận động viên từ nước ngoài như một chiến lược tăng số lượng huy chương ở Thế vận hội mùa đông.
Vận động viên trượt tuyết tự do Eileen Gu vươn lên vị trí dẫn đầu đã trở thành yếu tố quan trọng. Cô gái trẻ được truyền thông Trung Quốc gọi là ‘cô gái Bắc Kinh’. Tên tuổi của cô xuất hiện trên khắp các biển quảng cáo và bìa tạp chí. Các video quảng cáo trước thềm Thế vận hội cho thấy Gu biểu diễn các pha nhào lộn giữa không trung và chạy trên Vạn Lý Trường Thành. Cô ấy có gần 2 triệu người theo dõi trên nền tảng mạng xã hội Weibo của Trung Quốc, cũng như có nhiều nhà tài trợ Trung Quốc. Cô trở thành một “Công chúa tuyết tỏa sáng tại Thế vận hội quê hương”, một dòng tiêu đề trên phương tiện truyền thông nhà nước Tân Hoa xã.
Tuy nhiên, vấn đề quốc tịch của vận động viên trượt tuyết này lại đang là chủ đề tranh cãi. Cô sinh ra ở San Francisco, California, Hoa Kỳ, mang quốc tịch Hoa Kỳ. Cô mang trong mình 2 dòng máu với mẹ là người Trung Quốc và cha là người Mỹ. Hoa Kỳ là cái nôi đưa cô đến với môn thể thao này. Vào năm 2015, chỉ vài tháng sau khi cô ấy bước lên bục vinh quang World Cup đầu tiên, cô ấy đã tuyên bố sẽ chuyển sang thi đấu cho Trung Quốc thay vì Mỹ. Tại Thế vận hội mùa đông Bắc Kinh này, cô đã giành được tấm huy chương vàng thứ ba cho đoàn Trung Quốc.
Theo luật pháp của Trung Quốc, nước này không cho phép công dân mang hai quốc tịch. Truyền thông Trung Quốc đã đưa tin rằng Eileen Gu, 18 tuổi, sinh ra ở San Francisco, đã từ bỏ quốc tịch Hoa Kỳ năm 15 tuổi và nhập tịch Trung Quốc. Nhưng bản thân Gu đã né tránh câu hỏi về quốc tịch của mình trong buổi họp báo hôm thứ 3 ngày 8/2. Cô nói: “Tôi cảm thấy mình vừa là người Mỹ vừa là người Trung Quốc,” và “sẽ dành 25 đến 30% thời gian ở Trung Quốc khi tôi lớn lên.” Khi được hỏi liệu cô ấy có còn là công dân Hoa Kỳ hay không, cô ấy nói: “Tôi thông thạo tiếng Quan Thoại và tiếng Anh.” Khi bị các phóng viên ép lại, người chủ trì cuộc họp báo vội vàng chuyển hướng và nói: “Câu hỏi tiếp theo.”
Khi được hỏi tại sao cô ấy lại chọn đại diện cho Trung Quốc thay vì Mỹ, cô ấy nói rằng cô ấy đưa ra quyết định với mục đích tốt. “Nếu mọi người không tin tôi, mọi người không thích tôi, đó là mất mát của họ”, cô ấy nói. “Tôi sẽ không bao giờ là nhà vô địch Olympic”.
Cư dân mạng nói rằng, có thể cô ấy lựa chọn đại diện cho Trung Quốc để có thể dễ dàng giành huy chương vàng hay vô địch Olympic.
Về phía chính phủ Trung Quốc, có ý kiến cho rằng chính phủ Trung Quốc có thể đã thay đổi một số quy định đối với Eileen Gu. Tổng lãnh sự quán Trung Quốc tại New York nói với BBC rằng Eileen Gu cần phải nhập tịch hoặc là thường trú nhân của Trung Quốc trước khi cô có thể đại diện cho Trung Quốc. Vào năm 2022, Bộ Tư pháp Trung Quốc đã nới lỏng các quy định cho người nước ngoài được thường trú. Theo đó, những người nước ngoài có thành tựu hoặc đã được quốc tế công nhận trong các lĩnh vực thể thao, khoa học, văn hóa và các lĩnh vực khác có thể dễ dàng nhập tịch Trung Quốc và thường trú tại nước này.
Còn có ý kiến khác cho rằng, Eileen Gu cũng có thể là một trong những sản phẩm thử nghiệm của chính quyền Bắc Kinh. Về vấn đề này, Visiontimes trích dẫn ý kiến của ông Donald Clarke, một giáo sư tại Trường Luật Đại học George Washington. Ông nói: chính quyền Bắc Kinh có khả năng thay đổi các quy định vì Mặt trận Thống nhất, họ “cho phép các vận động viên sinh ra ở nước ngoài được giữ hai quốc tịch. Mục đích của thay đổi này là hy vọng gia tăng số huy chương Olympic của họ.”