Chính quyền Trung Quốc đã thể hiện sự tức giận; trong khi Đài Bắc bày tỏ lòng biết ơn đối với Mỹ và Nhật Bản về một bản tuyên bố chung công nhận hòa bình và ổn định của Đài Loan.

Theo Nikkei Asia, vài giờ sau khi Nhật Bản và Hoa Kỳ nêu tên Đài Loan trong tuyên bố hội nghị thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo cấp cao, Trung Quốc đã phản pháo đáp lại.

“Đài Loan, Hồng Kông và Tân Cương thuộc về ‘công việc nội bộ của Trung Quốc'”, phát ngôn viên Trung Quốc tuyên bố. “Kế hoạch của Mỹ và Nhật Bản đi ngược lại xu hướng thời đại và ý chí của người dân trong khu vực. Mặc dù nó được thiết kế để làm suy yếu nước khác, nhưng cuối cùng nó sẽ chỉ làm tổn thương chính họ”,

Mỹ – Nhật nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình và ổn định ở Đài Loan

Tại hội nghị thượng đỉnh Nhật – Mỹ tại Washington hôm 16/4, Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga và Tổng thống Mỹ Joe Biden đã đưa ra một tuyên bố chung đề cập đến Đài Loan. Họ tuyên bố: “Chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình và ổn định trên eo biển Đài Loan và khuyến khích giải quyết hòa bình các vấn đề xuyên eo biển”.

Ông Suga và ông Biden “có chung mối quan ngại về các hoạt động của chính quyền Trung Quốc; chúng không phù hợp với trật tự dựa trên luật pháp quốc tế; bao gồm việc sử dụng các hình thức cưỡng bức kinh tế và các hình thức khác”, tuyên bố cho biết.

Tuyên bố nhấn mạnh: “Chúng tôi phản đối bất kỳ nỗ lực đơn phương nào nhằm thay đổi hiện trạng ở Biển Hoa Đông”. Họ đề cập đến quần đảo Senkake (gần Đài Loan) do Nhật Bản quản lý; nhưng Trung Quốc tuyên bố chủ quyền và gọi là Đảo Điếu Ngư. Bắc Kinh thường xuyên đưa tàu thuyền vào vùng biển gần quần đảo đó.

Tuyên bố cũng đề cập đến những hành vi ngày càng hung hăng của Trung Quốc đối với vùng biển, lãnh thổ ở Biển Đông.

“Chúng tôi nhắc lại sự phản đối của chúng tôi đối với các tuyên bố và hoạt động hàng hải trái pháp luật của Trung Quốc ở Biển Đông; tái khẳng định lợi ích chung mạnh mẽ của chúng tôi đối với một Biển Đông tự do, cởi mở, và được quản lý bởi luật pháp quốc tế”.

Mỹ cũng cấp cho Đài Loan các phương tiện để tự vệ

Đài Loan là một vấn đề rất nhạy cảm đối với Trung Quốc. Nơi mà Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) tuyên bố là lãnh thổ của mình mặc dù chưa bao giờ cai trị nó. Luật pháp Hoa Kỳ yêu cầu Washington cung cấp cho Đài Loan các phương tiện để tự vệ.

Tuần này, ông Biden đã cử một phái đoàn không chính thức đến Đài Loan; bao gồm các cựu Thứ trưởng Ngoại giao Richard Armitage và James Steinberg. Đây là một dấu hiệu cho thấy cam kết của ông đối với hòn đảo.

Chuyến thăm diễn ra vài ngày sau khi 25 máy bay chiến đấu của Trung Quốc tiến vào vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan. Đây là lần mới nhất trong một loạt các cuộc tấn công từ trên không của Trung Quốc.

Trung Quốc “đe dọa” Mỹ- Nhật sau tuyên bố chung của hai cường quốc

Tờ Thời báo Hoàn cầu của ĐCSTQ cũng công kích tuyên bố của Nhật-Mỹ trong một bài xã luận. Nó nói rằng đã đến lúc hai nước phải hành xử theo một “cách có trách nhiệm”.

“Có vẻ như mục đích duy nhất của Mỹ và Nhật Bản là củng cố liên minh hàng thập niên của họ dưới thời chính quyền mới của Mỹ; nhằm chuyển hướng chống lại Trung Quốc. Đây là một tín hiệu mà hai nước nên tránh gửi đi khi nó mang tâm lý và ý thức hệ Chiến tranh Lạnh”tờ báo viết.

“Cả Hoa Kỳ và Nhật Bản nên hành xử theo cách xây dựng và có trách nhiệm hơn”, tờ báo viết thêm.

“Sự cấu kết chống Trung Quốc của họ sẽ chỉ tạo ra kết cục được-mất-mát; chẳng mang lại lợi ích gì cho lợi ích của riêng ai, chứ chưa nói đến đóng góp cho hòa bình và ổn định khu vực”, tờ báo đe dọa.

Đài Loan cảm ơn Mỹ – Nhật

Đài Loan hoan nghênh tuyên bố của ông Suga và ông Biden. Bộ Ngoại giao Đài Loan bày tỏ “lòng biết ơn chân thành”; về việc “công nhận tầm quan trọng của hòa bình và ổn định trong khu vực bên kia eo biển Đài Loan”.

“Đài Loan nằm ở vị trí quan trọng trong chuỗi đảo thứ nhất; tiếp tục đóng vai trò then chốt đối với sự ổn định và thịnh vượng của khu vực; và cũng có chung cảm nhận với các nước trong khu vực trước các mối đe dọa và xâm lược trên bộ, hàng hải và hàng không”, Bộ trưởng Ngoại giao Đài Loan nói.

Bộ Ngoại giao Đài Loan cũng viết trên Twitter: “Chúng tôi hoan nghênh tuyên bố của Tổng tống Mỹ và Thủ tướng Sugar; trong đó họ nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình và ổn định trên eo biển Đài Loan”.

Một nhà khoa học chính trị tại Đại học George Washington, ông Mike Mochizuki nói rằng, phản ứng của Trung Quốc đối với tuyên bố này là có thể dự đoán được.

“Chỉ cần nhắc đến từ ‘Đài Loan’, Trung Quốc sẽ phàn nàn về điều đó”, ông Mochizuki nói.

“Nếu tuyên bố đi xa hơn, nếu nó quay trở lại Tuyên bố chung Nixon-Sato năm 1969; nêu rõ rằng ‘duy trì hòa bình và an ninh ở khu vực Đài Loan cũng là yếu tố quan trọng nhất đối với an ninh của Nhật Bản. Điều đó đi xa hơn một chút và Trung Quốc có thể còn khó chịu hơn”.